MAKRÎZÎ (Ö. 845/1442) VE MISIR’DA EŞ‘ARÎLİĞİN YAYILMASINA DAİR TESPİTLERİ

Authors : Fatih Yahya AYAZ, Aygül DÜZENLİ

Pages : 25-39

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Memlükler döneminin (1250-1517) yanı sıra Orta Çağ İslâm dünyasının en büyük tarihçileri arasında gösterilen Makrîzî , Mısır tarihçiliği ekolünün kurucusu ve Memlükler döneminin en meşhur âlimlerinden biridir. Dîvânü’l-inşâda bir süre vazife yaptıktan sonra Kahire muhtesibliği gibi mühim bir göreve tayin edilmiş, bu vazifesi sayesinde iktisadî ve sosyal hayatla ilgili önemli bir birikime sahip olmuştur. Bunların dışında hem başkentte hem de Suriye’de önemli görevler üstlenen Makrîzî, içinde yaşadığı toplumu yakından gözlemleme ve sağlıklı değerlendirmeler yapabilmek için yeterli malzemeyi toplama imkânı da bulmuştur. Hayatının son yirmi yılında gözden düşen Makrîzî, bundan sonraki yaşamını kitap te’lifi ve ibadetle geçirmiş, çok kıymetli eserler bırakmıştır. Bu eserlerinden özellikle el-Hıtat, Mısır’ın siyasî tarihinden topoğrafyasına, sosyal hayatından iktisadî durumuna, buradaki dinlerden itikadî mezheplere kadar oldukça geniş bir sahada kıymetli malumat içerir. Biz bu çalışmada onun bahsi geçen eserini merkeze alarak Eş‘arîlik mezhebinin Mısır’da yayılma sebepleri ve Makrîzî’nin Eş‘arîlik hakkındaki görüş ve yorumlarına yer verdik. Onun Ehl-i Beyt’e olan düşkünlüğünün bu yorumlardaki yansımalarını tesbite çalıştık. Zaman zaman Zeydiyye ekolünü andıran ilginç fikirlerine de işaret ettik. Aktardığı bilgiler ve serdettiği görüşlerinin sıhhat ve isabetliliğini teyit için tarihçiliği üzerinde durduk. Bu minvalde hayatını ana hatlarıyla aktardık. Çağdaşlarıyla rakiplerinin onun hakkındaki görüşlerine de yer verdik. Amacımız XIV ve XV. yüzyıllarda Mısır’da yaşayan, Eş‘arîliği benimseyen, amelde ise önceleri Hanefî, sonra Zâhirî ve nihayet Şâfiî olan bir tarihçinin bu itikadî mezhebe yönelik görüşlerini tespit etmek ve alan uzmanlarının değerlendirmelerine sunmaktır.
Keywords : İslam Tarihi, Makrîzî, Eşarîlik