II. Abdülhamid Devri’nde Genç Bir Muhalif: Ahmed Mikdâd Efendi’nin Sürgünü

Authors : Erhan Salih FİDAN

Pages : 141-161

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahmed Mikdâd Efendi, 1872-1939 yılları arasında yaşamış bir müderris, muallim, şair ve müelliftir. 1872 Mart ayında Sivas/Divriği’de doğan Ahmed Mikdâd Efendi, sekiz yaşında iken anne ve babasıyla İstanbul’a gelmiş ve tahsiline burada devam etmiştir. Fatih Medreseleri’nde ciddî bir eğitim görmüştür. Yirmi yedi yaşında iken medresede eğitime devam ettiği dönemde Sultan II. Abdülhamid ve devr-i istibdât karşıtı beyânâtı sebebiyle sürgün edilmiştir. Bu sürgün neticesinde Erzincan’da muallimlik ve daha sonraları müderrislik vazifesine başlamıştır. II. Meşrûtiyet’e kadar Erzincan’da yazılı ve sözlü muhalefetten uzak kalan Ahmed Mikdâd Efendi, II. Meşrûtiyet’in ilanından sonra İstanbul’a giderek yazdığı kitapları bastırmış; çeşitli dergilerde makaleler neşretmiştir. Bu eserlerinde istibdât devri muhalefetine devam etmiştir. Bu makalede, Ahmed Mikdâd Efendi’nin İstanbul’dan sürgün ediliş süreci; sürgün edilme sebepleri ve bu sürgünün neticeleri ele alınmıştır. Ele alınan bu hususlar, arşiv belgeleri ve Ahmed Mikdâd Efendi’nin oğlunun verdiği bilgiler ışığında tetkik edilmiştir. II. Meşrûtiyet sonrasında kaleme aldığı yazı ve eserlerindeki eleştirileri de bu çalışmada zikredilmiştir.
Keywords : Türk İslam Edebiyatı, Ahmed Mikdâd Efendi, II Abdülhamid, Sürgün, İstibdât Devri