İslam Kelamında Cennet ve Cehennem (Risâle-i Nur Örneği)

Authors : Büşra Temel, Sayin Dalkıran

Pages : 52-66

Doi:10.53427/katre.1479923

View : 33 | Download : 59

Publication Date : 2024-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İmanın şartlarından biri de elbette ki ahirete imandır. İnsanoğlunun dünya hayatında varacak olduğu son durak ölümdür. Dünya hayatının bitişi olan ölüm her ne kadar bir son gibi gözükse de aslında sonsuz bir hayatın başlangıcıdır. Ölümden sonraki yaşam kabir hayatı, haşr, mahşer, mizan, sırat köprüsü, cennet ve cehennem gibi safhaları içinde barındırır. Cennet ve cehennem insanların en çok dikkatini celbeden, hakkında fikir sahibi olmak istediği konulardandır. İnsanlık, fıtratı gereği yok olma düşüncesini kabullenmemiş ve her zaman içinde bulunan ebedi yaşam arzusunu devam ettirmiştir. Allah, hayatı dünya hayatı ve ahiret hayatı olarak iki bölüme ayırmıştır. Dünya hayatı fani, ahiret hayatı ise sonsuzdur. Allah-u Teâlâ, içinde bulunulan bu dünyayı ve üzerindeki yaşayan tüm varlıkları geçici süre için yaratmıştır. Ancak günü geldiğinde dünya ve dünyada yer alan tüm canlı ve cansız varlıklar yok olmaya mahkûm olacaklardır. Fani olan bu hayatı iyi değerlendirip, sonsuz hayatı vadeden ahiret için hazırlık yapmak her Müslüman’ın sorumluluğudur. 20. Yüzyılın ilim ve fikir dünyasındaki en önemli simalarından biri Said Nursî’dir. Fikirleriyle ve yazdığı eserlerle İslam dünyasını önemli ölçüde etkilemiştir. Osmanlı’nın son dönemleri ile cumhuriyetin ilk dönemleri arasında yaşayan bir âlim olması sebebiyle o döneme ilişkin problemlere çözüm aradığı görülmektedir. Yaşadığı dönem bütün dünyada özelikle ülkemizde hızlı ve köklü değişmelerin olduğu dönemdir. Bu dönemde İslâmı yeniden canlandırma niyet ve gayreti ile ortaya koyduğu eserler de temel Kelâmi problemlere de değinmiş ve çağın ilmî gelişmeleri ışığında onları açıklamaya çalışmıştır. Bu çalışmada onun “cennet ve cehennem” ile ilgili görüşlerine yer verilmeye çalışılmıştır. Bediüzzaman Said Nursi cennet ve cehennemle ilgili birçok hususu ele almıştır. Çalışmada sırasıyla cennetin ve cehennemin varlığı, ebediliği, yeri ve mahiyeti, Allah’ın görülmesi konuları ele alınmıştır. Said Nursî’nin bu konuları kendi üslubunca nasıl değerlendirdiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Bediüzzaman Said Nursi görüşlerini çeşitli örneklerle detaylandırarak sıradan insanların da anlayabileceği bir üslupla Ehl-i Sünnet çizgisinde açıklamaktadır. Âhiret hayatının gaybi bir mesele olması ve aklın da bu konuda yetersiz kalmasından dolayı Bediüzzaman açıklama ve delillendirmelerini Kur’ân ekseninde yapmıştır. Bu yüzden âhiretin varlığını delillendirmeye nakli delillerle başlamış, sonra akli delillerle bunları detaylandırmıştır. Âhiretin varlığını nizam ve hikmet, insanın fıtratı, doğada yaşanan değişim ve dönüşümler, geçmiş Peygamberlerin bu konudaki ittifaklarını açıklayarak ve somut delillerle örneklendirerek açıklar. Bu hayatın ebediyen devam edeceğini ifade etmiştir. O’na göre hiçbir şey tamamen yok olup gitmez. Kafirlerin ebediyen cehennemde kalacağını ifade etmiş ve cehennemin varlığını da Allah’ın adâletinin gereği olduğunu söylemiştir. Cennetin ise Allah’ın lütfunun tecellisi olarak yaratıldığını ifade eder. Said Nursî’nin bu görüşlerini ifade etmeden önce farklı kelamcıların da görüşlerine yer verilmiştir. Said Nursi savunduğu görüşlerini aklen de temellendirme yoluna gitmiştir. Bu konuda birçok örnek mevcuttur. Bunlardan bir kısmına çalışmada yer verilecektir. Çalışma da tarama yöntemi kullanılmıştır. Risale-i Nur’da cennet ve cehennemin varlığı, rü’yetullah, cennet’in ve cehennemin ebediliği, cennetin, cehennemin yeri ve mahiyeti konuları üzerinde durulmuş ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Keywords : Cennet, Cehennem, Bediüzzaman Said Nursi, Mükafat, Ebediyet