Platon ve Aristoteles’te `Varolmayan` Kavramı Üzerine Bir İnceleme

Authors : Mehmet Türkan

Pages : 457-488

Doi:10.20981/kaygi.1577769

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Platon ve Aristoteles’in \\\"varolmayan\\\" üzerine öne sürdüğü savlar Pre-Sokratik felsefedeki tartışmalarda öne çıkan iki temel yaklaşım üzerinden gelişir. Pre-Sokratik felsefede Herakleitos’un sürekli oluş halindeki dünyasında \\\"varolmayan\\\" (mê on) ve “varolan” (to on) diyalektik birlik halinde şeylerin artık olmadıkları geçmişini ve şimdide oldukları halini ifade eder. Herakleitos’un dünyasında varolan ve varolmayan birbirinde taşınırken, Xenophanes’in öncülük ettiği Eleatik yaklaşımda varolanın varolan, varolmayanın varolmayan olduğu öne sürülerek varolan ve varolmayanın diyalektik birliğine çizgi çekilir. Her iki yaklaşımda da varolan ve varolmayan varoluş dünyasının kavrayışına aracılık eden en genel mantık kategorileri olarak karşımıza çıkar. Varolanın varolan, varolmayanın varolmayan olduğunu öne süren Eleacı düşünceye karşıt argümanlar geliştiren Platon, en genel formlar arasındaki ilişkilere odaklanarak varolanın varolmayan, varolmayanın varolan olduğunu öne sürer. Pre-Sokratik felsefede varolmayan üzerine yürütülen tartışmaların ayrıntılı bir incelemesi üzerinden kendi anlayışını geliştiren Aristoteles ise “varolmayan”ın yoksunluk, bilkuvve varlık ve boşluk gibi çeşitli anlamlarının açıklamasını yapar. Her iki filozof da hiçbir şeyin mutlak yokluktan gelmediğini, varolan her şeyin öncesiz ve sonrasız taşıyıcısının madde olduğunu öne sürer. Platon ve Aristoteles’te bütün bu açılardan “varolmayan”ın anlamına yoğunlaşan makalenin varolmayanın ontolojisine ve modern felsefedeki olumsuzlama ve hiçlik tartışmalarına katkı sunacağı umulmaktadır.
Keywords : Platon, Aristoteles, Varolmayan, Varolan, Boşluk