الحكم النَّقديُّ بين معايير النَّصِّ وفاعليَّة المتلقِّي

Authors : Hanaa HARAMİ

Pages : 711-726

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hicri V. Asır; genelde dilin, özelde eleştirinin gelişme ve olgunlaşma evresi olarak öne çıkar. Bu zaman dilimi; şiirin iç yapısı ve dış yapısı bağlamında, eleştiri, belagat ve detaylı nesnel standartların şekillendirilmesine yönelik önemli teşebbüslere şahit olmuştur. Eleştiri, aslında; “Ayırt etme gücü olan algılama ile başlar. Yorumlama, gerekçelendirme ve analize geçmek üzere; genelde sanata, özelde şiire bakış bağlamında kapsayıcı ve tamamlayıcı bir görüşü dile getirmektir”. Eleştiri, ortaya çıktığı ilk zamanlarda (Hicrî II. ve IV. Asırlar arası), nadiren gerekçelendirilmiş, ölçülü bir yargı olarak tamamlanmamış ve olgunlaşmamış dar kapsamlı görüşlerden başka bir şey değildi. Eleştiri, bazı durumlarda tafdil siğasına dayanırdı. Buna örnek olarak; “أشعر بيت, أغزل بيت, أهجى بيت, أشعر الشعراء, şu kaside البتارة’dır (keskin), سمط الدهر” ifadeleri verilebilir. Hicrî V. Asırdaki eleştirel yargılar, kompleks olmayan, basit başlangıçlar olsa bile gerekçelendirme ve yorumlama açısından başlangıç olarak görülmektedir. Bu araştırma, bunlardan bazılarına işaret edecektir. Ayrıca bu araştırma, zikredilen V. Asır eleştirmenlerinin dile getirdikleri eleştirel yargılardan bazı örnekleri ele almaya çalışmıştır. Ayrıca söz konusu yargıların kabul edilişinde, alıcının aktifliği de açıklanmıştır. Araştırma, eleştirmenlerin şiirden delil getirmesi ve yorumlaması ile buna karşı alıcının aktifliği üzerinde yoğunlaşacaktır.
Keywords : Metin Standardı ve Dinleyici Aktifliği Bağlamında Eleştirel Yargılar, Standartlar, Metin, Alıcı, Şiir