ÜREME ÇAĞINDAKİ KADINLARIN SERVİKS KANSERİNE YÖNELİK BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARIN SAĞLIK İNANÇ MODELİNE DAYALI İNCELENMESİ

Authors : Mehmet Ali Şen, Eda Yakıt Ak

Pages : 314-321

Doi:10.24938/kutfd.1496992

View : 18 | Download : 25

Publication Date : 2024-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışma, üreme çağındaki kadınların serviks kanserine yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının Sağlık İnanç Modeli çerçevesinde değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, kadınların serviks kanseri hakkındaki bilgi düzeylerinin ve erken tanı hizmetlerinden yararlanma durumlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Kasım 2023 tarihinde çevrimiçi anket yöntemi ile 18-49 yaş aralığındaki 334 kadın ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, geçerliliği ve güvenilirliği kanıtlanmış Rahim Ağzı Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği ile toplanmıştır. Tanımlayıcı verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve lojistik regresyon analizi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık değeri 0.05 olarak alınmıştır. Bulgular: Kadınların %51.5\\\'inin serviks kanseri hakkında hiç bilgisinin olmadığı, %20.1\\\'inin pap smear testini bildiği ve %80.2\\\'sinin pap smear testi yaptırmadığı saptandı (p<0.05). Kadınların ölçeğin alt faktörlerinden duyarlılık (7.91±2.19), önemseme (23.61±5.10), sağlık motivasyonu (9.87±2.40) ve engel algısı (37.28±8.92) puanlarının orta düzeyde ve yarar algısı (32.74±5.00) alt faktörü puanlarının ise yüksek düzeyde olduğu saptandı. Ölçekten alınan ortalama puanların yaş, eğitim durumu, gelir durumu ve ilk çocuğu doğruma yaşı gibi faktörlerden etkilediği belirlendi (p<0.05). Yapılan lojistik regresyon analizinde serviks kanseri hakkında bilgi sahibi olmayı evli olmanın 5.198 kat, eğitim durumundaki artışın 1.741 kat, gelir durumundaki artışın 2.457 kat, serviks kanseri yakınlarının olmasının 5.005 kat ve jinekolojik muayene yaptırmış olmanın 1.438 kat artırabileceği saptandı (p<0.05). Sonuç: Kadınların serviks kanseri hakkında yetersiz bilgiye sahip olmasının tarama hizmetlerinden yararlanmanın önünde ciddi bir engel olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bulgular, toplum tabanlı eğitim programlarının geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Keywords : Servikal kanser, pap smear, risk faktörleri, sağlık inanç modeli