AB ile Rusya’nın Karadeniz Rekabeti: 11 Eylül’den Kırım’ın İlhakına Retorikler ve Sorun Alanları

Authors : Barış Gürsoy

Pages : 23-39

Doi:10.53306/klujfeas.1589845

View : 22 | Download : 17

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Karadeniz’in çevresiyle beraber oluşturduğu Karadeniz Bölgesi tarihin büyük bölümünde bir rekabet alanı olmuştur. Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ve Türkiye’nin bir NATO üyesi olarak dominant olduğu Karadeniz’de rekabetin tarihi 1990’lı yıllarla beraber farklı bir düzleme çekilmiştir. Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu rekabet halindeki iki bölgesel ve küresel aktördür. Bu iki komşu aktörün rekabet halinde olduğu bölgelerden en önemlisi Karadeniz’dir. İki aktörün bölgeye dair çıkar formülasyonları ve politikalarındaki uyumsuzluk açıkça bir çatışma seviyesindedir. AB’nin genişlemeyle Karadeniz’in doğrudan bir aktörü olmasıyla birlikte Rusya ve Avrupa Birliği rekabeti farklı bir boyuta taşınmıştır. Avrupa Birliği bölge ülkeleri üzerindeki etkinliğini artırmaya çalışırken Rusya eski etkinliğini geri kazanmak ve bölge ülkeleri üzerindeki Avrupa Birliği’nin etkisini kırmaya çalışmaktadır. Rekabetin izlerini tarafların bölgeye dönük söylemler ürettiği resmi belgelerinden ve bölgedeki çeşitli sorunlardan takip etmek mümkündür. Bu çalışma 11 Eylül saldırılarından Kırım’ın ilhakına kadar olan dönemde yaşanan rekabeti Rusya Federasyonu’nun “Yakın Çevre” doktrini ile savunma ve dış politika konsepti belgelerinden; Avrupa Birliği’nin ise “Karadeniz Sinerjisi Belgesi” üzerinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra belgelerde yer alan dış politika yaklaşımlarının bazı sorun alanları ve konuları üzerinden irdelenmesi hedeflenmektedir.
Keywords : Avrupa Birliği, Rusya Federasyonu, Karadeniz, Yakın Çevre Doktrini, Karadeniz Sinerjisi