ZİLE’DE GELENEKSEL KONUTLARIN CEPHE BİÇİMLENİŞİ

Authors : Uğur DEMİRBAĞ

Pages : 140-153

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Zile,  Orta  Karadeniz  Bölümü’nün  illerinden  Tokat’a  bağlı  bir  ilçe  merkezidir.  Zile  coğrafi  konumu,  tarihi  ve  kültürel  mirası  açısından  zenginlikler  gösteren  bir  yerleşim  yeridir.  Batıyı  Anadolu’ya  bağlayan  önemli  ulaşım  aksları  üzerinde  bulunduğu  sıralarda  Zile’nin  önemi  daha  da  büyüktür.   Ana  ticaret  akslarından  olan  İpek  Yolu  üzerinde  bulunması,  Zile’nin  hem  ekonomik  hem  toplumsal  hem  de  siyasal  açıdan  kalkınmasını  hızlandırmıştır.   Tarih  boyunca  birçok  toplulukların  yerleşim  alanı  olarak  kullanılmıştır .   Zile’nin  ilk  kuruluş  yerinin   belirlenmesinde  öncelikle  savunma  alanı  etkili  olmaktadır.  Antik  Çağ’da  “Zelitis”  adıyla  bilinen  Zile  ovası  ve  çevresi,  5000  yıldan  bu  yana  14  uygarlığa  sahne  olmaktaydı. (Özçağlar, 1995: 220).  Hitit,  Frig,  Pers,  Pontus,  Roma,  Bizans  ve  Türkler  zamanında  üst  üste  kuşatılıp  egemenliği  altına  girmiştir . Osmanlı  döneminde  Zile’nin  büyük  bir  kısmı  dışardan  gelen  isyancılar  tarafından  yakılıp  yıkılmıştır.  Cumhuriyet  döneminde  Zile,  daha  çok  güney,  batı  ve  kuzeydoğu  yönlerinde  gelişme  göstermiştir.  Zile’de  geleneksel  konutlar  genellikle  Zile  Kalesi’nin  eteğinde  toplanmıştır.  Konutlar  eğimin  fazla  olduğu  yerlerde  sıralanmıştır.  Konutların  planı  genellikle  iç  ve  orta  sofalı  olup  dışa  kapalıdır.  Yapılar  tek  katlı  olmakla  birlikte  iki  ve  üç  katlı  olan  evler  de  bulunmaktadır.  Yapıların  üst  katları  dışa  çıkıntılı  olarak  yapılmıştır.  Üst  katları  alttan  ahşap  konsollar  desteklemektedir.  Pencereler  dikdörtgen  formda  giyotindir.  Konutlarda  bezeme  genellikle  sofanın  tavan  kısmında  karşımıza  çıkmaktadır.  Bunun  dışında  yer  yer  duvarlarda  birtakım  bitkisel  ve  geometrik  süslemeler  görülmektedir. Bu  çalışmamızın  amacı  Zile’nin  geleneksel  konutlarının  cephe  biçimlenişini  ortaya  çıkarmak, bunlara  verdiğimiz  örneklerle  ayrıntılı  bir  biçimde  belirtmektir.  Burada  konutların  cephe  biçimlenişi  dışında  yapıların  plan  ve  süsleme  özelliklerine  de  değinilmiştir.  Çalışma  yapılırken  kaynaklardan  taramalar  yapılmış,  bunun  dışında  konutlar  yerinde  gözlenlenmiş,  fotoğraflar  eşliğinde  bilgisayar  ortamına  aktarılmıştır.   
Keywords : Zile, Konut, Mimari, Süsleme