Dilthey Felsefesinde Anlama Yöntemi Bağlamında Tin Bilimlerine Giriş’te Psikoloji ve Metafizik

Authors : Melike Kurt, Arslan Topakkaya

Pages : 69-83

View : 112 | Download : 95

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyıl felsefesinin önemli bir düşünürü olan Dilthey’in amacı tin bilimlerini, epistemolojik ve metodolojik açıdan temellendirmektir. Dilthey bu amacı gerçekleştirmek için tin bilimlerinin yöntemini “anlama” olarak belirlemiştir. Anlama Tin bilimleri için verimli bir zemin teşkil eder ve yeni bir dünya açan özelliğe sahiptir. Dilthey’in Tin bilimlerini temellendirmek amacı ile yazdığı en önemli eserlerinden biri “Tin Bilimlerine Giriş” adlı eseridir. Bu eserde Dilthey hem metafiziğe hem de psikolojiye getirdiği eleştiriler ile dikkat çeker. Dilthey bu eserinde psikoloji konusunda “anlamaya dayalı psikoloji” ve “açıklamaya dayalı psikoloji” ayrımı yapmıştır. “Açıklamaya dayalı” psikoloji bugün bizlerin bildiği klasik psikolojidir. Dilthey’e göre bu psikoloji içsel tecrübeye yeterince önem vermez ve sadece genel yasaya dönüşebilecek durumları inceler. Buna karşılık Dilthey “anlamaya dayalı psikoloji” anlayışını ortaya koymuştur. “Anlamaya dayalı psikoloji” bireyin içsel tecrübesine önem verip onu bir bütün olarak ele alır. Dilthey metafizik konusunda ise hayatı anlamlandırmak için metafiziğe ihtiyaç duyduğumuzu fakat geleneksel metafiziğin bugün geldiği noktada hayat ile olan bağlarını kesmiş olduğuna dikkat çeker. Bu anlamda yapılması gereken şey hayat ile olan bağları koparmadan bir metafizik anlayış ortaya koymaktır. Anlama metodunun psikoloji ve metafizik üzerinden Tin bilimlerine nüfuz etmesi önemlidir. Hem metafizikte hem de psikolojinin Tin bilimlerine dâhil olabilmesin koşulu “anlama” metodunu bu iki disiplinin içerisine yerleştirilmesinden geçmektedir.
Keywords : Dilthey, Tin bilimleri, Anlama, Psikoloji, Metafizik