Ordu ilinde fındık (Corylus avellana L.) tarımı yapılan toprakların çinko (Zn) beslenme durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin belirlenmesi

Authors : Faruk OZKUTLU, Özlem ETE AYDEMİR, Mehmet AKGÜN, Bayram ÖZCAN

Pages : 131-140

Doi:10.29278/azd.585708

View : 24 | Download : 15

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı Ordu ilinde fındık tarımı yapılan bazı alanların topraklarda yarayışlı çinko (Zn) beslenmesi bakımından genel durumunu belirlemek ve ayrıca toprakların çeşitli fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yarayışlı Zn element kapsamlarıyla ilişkilerini saptamaktır. Bu amaçla Ordu ili Ünye ilçe sınırından Gülyalı ilçe sınırının sonuna kadar olan bazı bahçelerden 0 – 30 cm derinlikten 130 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan toprak örneklerinden DTPA yöntemiyle ekstrakte edilebilir Zn, Fe, Mn ve Cu belirlenmiştir. Mikro elementlerden toprakta yarayışlı bor (B) analiziyle sonuçlarının açıklanmasında yardımcı olacak bazı fiziksel ve kimyasal analizler de yapılmıştır. Analiz sonuçlarında fındık veriminin artmasında rolü olacak çarpıcı sonuçlar bulunmuştur. Fındık yetiştiriciliği yapılan bahçelerde büyük bir mineral beslenme problemi olduğu tespit edilmiştir.  Özellikle fındık yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı bahçelerde genellikle asit bölge toprakları olduğundan Zn’nun yetersizliğinden ziyade Zn’nun fazlalığının olduğu sanılmaktadır. Ancak bu bilginin aksine Ordu ili fındık bahçelerinin Zn ile beslenmesinin oldukça yetersiz olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, en düşük Zn konsantrasyonu 0.05 mg kg -1 iken en yüksek Zn konsantrasyonu 1.94 mg kg -1 olduğu belirlenmiş ve ortalama 0.45 mg kg -1 olarak saptanmıştır. Toprakta yarayışlı Zn kritik sınır değerleriyle karşılaştırıldığında toplam örneklerin % 78’i 0.2-0.7 mg kg -1 arasında olup Zn bakımından “az” ve % 11’i de <0.2 sınır değerinde düşük, “çok az” olarak belirlenmiştir. Bu oranlarla fındık yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı bahçelerde % 89 oranında Zn noksanlığı olduğu tespit edilmiştir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Ordu ilinin diğer üretici illeri olan Samsun, Giresun ve Trabzon’a göre ve diğer üretici ülkelerden ABD, İspanya ve İtalya’ya kıyasla fındık veriminin düşük olmasının nedenleri arasında Zn ile beslenme sorunu verimliliği sınırlayan gizli bir etmen olabilir. Çinko (Zn) beslenmesinden başka, fındık verimini doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen B (bor) bakımından da fındık bitkisinin % 85 oranında yetersiz beslendiği bulunmuştur.
Keywords : Fındık, Zn, Bor