KUR’ÂN’IN İ‘CÂZINA DAİR İLİMLER VE SEKKÂKÎ’NİN “MİFTÂHU’L-ULÛM” ADLI ESERİNİN TAHLİLİ

Authors : Mustafa KESKİN

Pages : 99-122

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Bu çalışmada i’caz sözcüğünün lugat anlamı, “Kur’ân’ın i’cazı” ifadesinden neyin kast edildiği, bu çerçevede yapılan çalışmaların doğuşu, kat ettiği aşamaları ve alanda söz sahibi olan Sekkâkî ve “Miftahu’l-Ulûm” adlı eseri ele alınmıştır. Kur’ân’ın i’cazına dair ilmî faaliyetlerin başlamasına neden olan faktörleri ve bu alanda öne çıkmış şahsiyetlerin telif ettikleri eserler hakkında bilgi verilmiş, örneklerle konuya yaklaşımları ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle bu çalışmaların zirve aşaması sayılan ve VI. Asrın sonundan VII. Asrın ilk çeyreğine kadar devam eden döneme damgasını vuran ve alan çalışması konusunda sonradan gelenlere referans olan Sekkâkî’nin hayatı ve “Miftahu’l-‘Ulûm” adlı eseri konu bağlamında ana hatlarıyla incelemeye tabi tutulmuştur. Bu eserin belagat ilmine dair genel yaklaşımı örnekleriyle ele alınmış, Kur’ân’ın i’cazına yönelik temel konulara işaret ettiği saptanmıştır. Yanı sıra eserin kendinden sonra telif edilen eserlere de kaynak olma özelliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu eser üzerine yazılan şerh ve haşiyeler eserin kaynak eser olma özelliğini teyit etmektedir. Sekkâkî’nin bu eserinde ortaya koyduğu bütün olumlu yaklaşımlara rağmen, belagatle ilgili ortaya koyduğu katı kurallar nedeniyle belagat ilminin özünü oluşturan kişisel hazzı ortadan kaldırdığı eleştirisine maruz kaldığı saptanmıştır.
Keywords : Kurân, icaz, fesahat, belagat, mecaz