Şair İbn Düreyd’in Lâmiyye’sinde Sosyal Hiciv

Authors : Adnan ARSLAN

Pages : 25-42

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan yaşadığı olumsuzluklar karşısında -bir şekilde- tepki göstermek ister. Bu tepki, kimi zaman karşı karşıya kalınan sorunların yaratıcıya arz edilip çözümünü istemek şeklinde olur ki bu, “dua”dır. Ama çoğu zaman da insan, aciz tabiatından dolayı şikâyet etmekle teselli bulur. Sorunlar ya da sorunlara neden olan kişiler karşısındaki işte bu “şikâyet” tepkimiz edebiyatta hiciv olarak kendini göstermektedir. Alaycı, kınayıcı, küçümseyen, kimi zaman da komediye dönüşen hiciv metinleri, sadece kişileri hedef alan değil, aynı zamanda toplumları da eleştiren yazınsal ürünlere dönüşebilmektedir. Şair, düzeltmesi elinden gelmediği sosyal sorunları edebi gücünü kullanarak abartılı bir surette “göstermeye” ve yaşadığı toplumunun insanlarını bu sorunlara karşı “duyarlı olmaya” davet etmektedir. Anlatmaya çalıştığımız edebi sorumluluğu taşıyan Arap şairlerinden biri de İbn Düreyd’dir. Arap edebiyatı alanındaki çalışmaları, asırlar boyu “kaynak” olan İbn Düreyd’in divanında yer alan “Lâmiyye” kasidesi, şairin yaşadığı toplumda gördüğü ahlaki yozlaşmalardan biri olan “dedikodu” olgusunu ele almaktadır. Bu makalede, insanları arkasından çekiştirmek için onların arkalarını dönmelerini bekleyen güler yüzlü “dedikodusever” kesimi hedef alan hicviye, içerik bakımından incelenecektir.
Keywords : Arap dili ve belâgati