تنوّع واختلاف القصيدة الغزليّة في العصر العبّاسي

Authors : Ali KHALAF MARZOOG ALZAYD, Ahmad ALKHALIL

Pages : 669-694

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap şiir mirasının yeniden canlandırılması ile belagat, fesahat ve beyan unsurlarını ihtiva eden kadim metinlerin incelenmesi, geçmişi bugünle ilişkilendirmek için gerekli olan adımlar arasında sayılmaktadır. Şair şiirleri vasıtasıyla kendi duygularını ifade etmekte, belirli grupların da tasvir edilmesini sağlamaktadır. Bu makalede, Câhiliye dönemindekilerden başlayarak, Sadru’l-İslâm ve Emevî dönemlerindeki ve nihai olarak Abbâsî dönemindeki gazel türlerini, gazelin nasıl geliştiğini ve gazel kasidelerindeki şekil değişimlerini tetkik etmek için gayret gösterdim. Girizgâh gazeli, ‘afîf gazel, ṣarîḥ gazel, fâḥiş gazel ve kuhûl gazeli, Câhiliye dönemindeki gazel türleridir. ‘Afîf gazel ve ṣarîḥ gazel, Sadru’l-İslâm dönemindeki gazel türlerindendir. Emevîler dönemindeki gazel türleri ise, iffetli ‘uẕrî gazel, ibâḥî ṣarîḥ gazel ve geleneksel yahut mutat gazeldir. Erkeklere, kadınlara ve ġulâma söylenen gazeller ile manastır gazellerini ihtiva eden müstehcen ṣarîḥ gazel ile ‘afîf gazel, Abbâsî dönemindeki gazel türleridir. Gazel türünü, özelliklerini ve niteliklerini, zamanının ve çağının içerisinde ele alarak izah ettim. Her türün içerisinde, bir şairi, bazen de bu şairin beyitlerini, mezkûr gazel türüne örnek olması maksadıyla sundum.
Keywords : Câhiliye Gazeli, Emevî Gazeli, Abbâsi Gazeli, Afîf Gazel, Ṣarîḥ Yahut Müstehcen Gazel