Hadis İlminde “Manası Sahihtir” Denilen Hadisler Üzerine Bir Tasnif Denemesi

Authors : Kadir SEKMEN

Pages : 277-320

View : 21 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm tarihi boyunca farklı zaman ve mekânlarda çeşitli sebeplerle birçok hadis uydurulmuştur. Uydurulan bu hadisler -günümüzde olduğu gibi- özellikle camilerdeki vaazlar yoluyla halk arasında yaygınlaşabilmiştir. Bu tür hadisler arasında manasının sahih olduğu ifade edilenlerin varlığı ise dikkat çekmektedir. Bu makalede, sened cihetiyle Hz. Peygamber’e dayanan herhangi bir aslı olmayan, mevzû olan veya zayıf bir hadisin manasını sahih kabul etmenin hangi açılardan doğru olup olmadığı, doğru kabul edilecekse bunun belli sınırlarının ve şartlarının olup olmadığı, böyle bir hadisin manasının kim/ler tarafından hangi gerekçe veya gerekçelerle doğru kabul edildiği, bu gerekçelerin yeterli olup olmadığı tartışılacaktır. Özellikle ilgili rivayetleri belli bir tasnife tâbi tutarak bunlara doğru bir şekilde yaklaşmanın yolu aranacaktır. Mesele, halk arasında hadis olarak dolaşan sözlerin Resûlullah’a (s.a.s.) aidiyetinin doğru olup olmadığının tespit edilmeye çalışıldığı kitapların en genişlerinden biri olan Aclûnî’nin (öl. 1162/1749) Keşfü’l-hafâ’sı üzerinden sunulacaktır. Zira mezkûr eser incelendiğinde ekseriyetinin aslı olmadığı veya mevzû olduğu, çok az bir miktarının da zayıf olduğu tespit edilen birçok rivayet hakkında manasının sahih/sabit (doğru) olduğuna dair ifadelerin kullanıldığı gözlemlenmektedir.
Keywords : Hadis, Aclûnî, Keşfül hafâ, Mevzû Hadis, Zayıf Hadis, Kudsî Hadis