Şeyhülislam Bâlîzâde Mustafa Efendi’nin Hayatı, İlmi Şahsiyeti ve Eserleri

Authors : Asel Ebrar Dönmez, Hüseyin Okur

Pages : 1-24

View : 81 | Download : 70

Publication Date : 2024-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti, siyasi ve mali olayların yoğun yaşandığı bir dönem olmasına rağmen, hukuki açıdan önemli çalışmaların yapıldığı, şeyhülislamların etkileyici eserler ürettiği ve medreselerin sayısının arttığı bir zaman geçirmiştir. Bu dönemde dikkate değer çalışmalar yapmış önemli bir isim çalışmamızın konusu olan Bâlîzâde Mustafa Efendi’dir. Bâlîzâde Mustafa Efendi, Osmanlı Devleti\'nde müderrislik, kadılık, Rumeli ve Anadolu Kazaskerliği gibi yüksek yargı görevlerinde bulunduktan sonra şeyhülislamlığa yükselmiştir. IV. Mehmed döneminin dokuzuncu şeyhülislamı olarak görev yaptığı altı aylık süreçte, dönemin sadrazamı Köprülü Mehmed Paşa\'nın politikalarına uyum sağlayamadığı gerekçesi ile görevden alınmıştır. Görev süresince, saray, devlet görevlileri ve halk arasında yaşanan çeşitli olaylara karışmadığı veya herhangi bir hizipleşme içinde olmadığı kaydedilmiştir. Bâlîzâde Mustafa Efendi, yaşadığı dönemdeki şeyhülislamlar arasında en fazla eser telif edenlerden biri olarak öne çıkmaktadır. Özellikle Hanefî mezhebine ait detaylı fıkıh eserleri yazmış, ayrıca belagat, hadis usulü ve tefsir alanlarında da değerli çalışmalar yaparak dönemin önemli kitaplarını toplumun anlayacağı şekilde işlemiştir. Bu eserleriyle, ilmi derinliği ve geniş vizyonu sayesinde dönemine damgasını vurmuş bir ilim adamı olarak tanınmaktadır. Araştırma XVII. yüzyıl şeyhülislamlarından Bâlîzâde Mustafa Efendi’nin ilmi şahsiyetini ve eserlerini tanıtma amacı taşımaktadır. İlk olarak hayatı, ailesi ve vakfiyesinin bilgileri verilecek ardından eserlerine dair incelemeler sonucunda ulaşılan tespitler sunulacaktır.
Keywords : Osmanlı, Şeyhülislam, Bâlîzâde, Fıkıh, Fetvâ