Ortaokul öğretmenlerinin zorbalığa müdahale biçimleri

Authors : Ahmet ÖZTÜRK, Jale ELDELEKLİOĞLU

Pages : 203-226

Doi:10.33400/kuje.912298

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüzyılı aşkın süredir endişe kaynağı olan ve günümüze kadar zorbalar ve mağdurlar için önemli bir sosyal sorun olmaya devam eden zorbalık, dünya genelinde okullarda yaşanan yaygın bir sorundur. Okullarda güvenli ve destekleyici ortamlar sağlamada oynadıkları önemli rolden dolayı öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimlerinin sistematik bir şekilde ortaya konması kritik bir öneme sahiptir. Öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimleri için potansiyel stratejileri belirleme hatta bunun için sistematik bir çerçeve oluşturma ihtiyacı vardır. Yapılan bu araştırmanın amacı öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimleri konusunda potansiyel stratejilerin ortaya konması ve bununla ilgili sistematik çerçevenin oluşturulmasıdır. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Ayrıca istenen bilgilerin eksiksiz ve derinlemesine elde edilmesi sağlamasından dolayı yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu, kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Zorbalıkla ilgili deneyimlerini belirlemek ve derinlemesine bilgi almak için 5. sınıftan 8. sınıfa kadar eğitim kademelerinde görev yapan 25 ortaokul öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler bağımsız kodlayıcılar tarafından kodlanarak tümevarımcı içerik analizine tabi tutulmuştur. Görüşülen öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimleri ile ilgili verdikleri yanıtların analizi, dört müdahale temasını (Yapıcı-doğrudan, yapıcı-dolaylı, cezalandırıcı-doğrudan, cezalandırıcı-dolaylı) içeren iki boyutlu (Öğretmen niyeti-öğretmen katılımı) bir modeli ortaya koymuştur. Bu müdahale modeli öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimlerini, katılımcı öğrenciye (mağdur, zorba, seyirci) ya da zorbalığın türüne (sözel, ilişkisel, fiziksel) göre inceleyen araştırmalardan hem öğretmen amacının hem de öğretmen katılımının eşzamanlı olarak incelenmesine olanak sağlaması yönüyle ayrılmaktadır. Bu iki boyutlu modeli doğrulayacak ya da revize edecek gelecekteki araştırmalar, araştırmacılara ve eğitimcilere, öğretmenlerin zorbalığa müdahale biçimlerini değerlendirmek ve kategorize etmek için kapsamlı ve değerli bir yol sunacağı düşünülmektedir.
Keywords : ortaokul, zorbalık, öğretmenler, müdahale biçimleri