Gazetelerde Kamuoyu Araştırmaları ve Uluslararası Standartlar

Authors : Nejdet ATABEK

Pages : 7-26

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2003-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Kamuoyu ve pazarlama araştırmalarının tüm dünyada yaygınlaşması ve bu alanda çalışmalar yapan firmaların çoğalması uluslar arası örgütlenmeyi de beraberinde getirmiştir. Bu örgütler yaptıkları çalışmalarla kamuoyu ve pazar araştırmalarında kullanılacak ölçütleri belirlemişlerdir. Çeşitli ülkelerdeki pazarlama ve kamuoyu araştırma şirketlerinin üye olduğu uluslararası düzeyde  çalışmalar yapan ESOMAR, ICC ve WAPOR kamuoyu araştırmalarının okuyucuları yönlendirmesini önlemek için bir dizi öneriler geliştirmişlerdir. Bu çalışmada ilk olarak, seçim kampanyaları döneminde yapılan kamuoyu araştırmalarının ne anlama geldiği ve bu araştırmaların özellikle seçmenler ve siyasiler üzerindeki etkiler tartışılmıştır. İkinci olarak Türkiye'de özellikle milletvekili genel seçimleri ile ilgili olarak kamuoyu araştırması sonuçlarının gazetelerde yayınlanması üzerine getirilen yasal sınırlamaları incelenmiştir. Daha sonra uluslar arası alanda etkinlik gösteren kamuoyu araştırması derneklerinin, gazetelerde kamuoyu araştırmalarına yer verilirken okuyucuyu yönlendirmemek için geliştirdikleri ve uyulması önerdikleri kriterlerden söz edilmiştir. Son olarak da Türk basınının en yüksek tirajlı üç gazetesi olan Hürriyet, Milliyet ve Sabah gazetelerinde 1983-2002 yılları arasında yer alan kamuoyu araştırmaları okuyucuların kasıtlı bir biçimde yönlendirilmesini önlemek için uluslar arası araştırma dernekleri tarafındandan önerilen kriterler bakımından nicel içerik analiz tekniği kullanarak incelenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre araştırmada ele alınan her üç gazete de sırasıyla en çok "araştırmayı finanse ederek destekleyen kuruluşun adına", "örneklem alınan kitlenin tanımına", "yöntem ve araştırma tasarımına", "örneklem büyüklüğüne", "araştırma tarihine" ve "örneklem hatasına" yer vermiştir. Söz konusu gazeteler yayınladıkları kamuoyu araştırmalarının büyük bir kısmının sponsorluğunu kendileri yapmışlardır.
Keywords : Kamuoyu, Kamuoyu Arştırmaları, Türk Basını, Kitle İletişim Araçları