Süngercilik Endüstrisinde Hanehalkı Gelirleri: 19. YY İkinci Yarısı Osmanlı İmparatorluğu ve 20. YY İlk Yarısı Türkiye Cumhuriyeti Ekonomisi'ne Dair Bulgular

Authors : Sıtkı YÜREKLİ

Pages : 156-193

Doi:10.25294/auiibfd.357624

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2017-11-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir endüstri, ve aynı zamanda insan ile sualtı etkileşimini başlatan izleklerden birisi olarak süngercilik, Akdeniz bölgesinde önemli kalıtlar bırakmıştır. Bu endüstri uzun bir süre boyunca aynı bölgelerde yer almış, Ege Denizi'nde de, 19. yüzyılın sünger ticareti açısından önemli limanlarından birisi olan İzmir(Smyrna)'e yakın mesafelerde bulunan, özellikle Anadolu'da Marmaris ve Bodrum yakınlarındaki adalarda önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Öncelikle haneiçi kullanım amacıyla ve sınai bir girdi olarak talep edilen doğal sünger 1950'lerde sentetik türevlerinin icad edilmesine kadar geçen süre içerisinde, sözkonusu bu coğrafyada yoğun bir biçimde toplanmıştır. Söz konusu bu zaman kesiti, aynı zamanda süngercilik endüstirisinin ömrünü de tanımlamaktadır. Farklı niteliklerdeki tarihi kaynakların sunduğu öncel nitelikteki bulgular 19. yüzyıl ikinci yarısı Osmanlı İmparatorluğu ve 20. yüzyıl ilk yarısı Türkiye Cumhuriyeti Ekonomileri için hanehalkı gelirlerinin asli belirleyenlerini belirli ölçüler dahilinde tanımlayabilmektedir. Bulguların önemli bir kısmı, bu endüstri açısından, ihracat-yönlenimli yapısı, üretimin doğa koşullarına bağlı olması, sünger toplama dalıcılığının içerdiği riskler ve kısa vadeli finansman ihtiyaçları gibi, endüstrinin kendisine ait özellikleri belirginleştirmektedir. Ayrıca, bu özelliklerin, erken 20. yüzyıl Türkiye ekonomisi için bile geçerli olacak nitelikte, yaklaşık bir yüzyıl boyunca aynı kaldığı da anlaşılmaktadır. Bu makalede tarihi kaynaklar dahilinde hanehalkları tarafından kazanılan gelirlere ve başlıca belirleyenlerine dair bulgular sunulmaktadır.
Keywords : 19 yy ikinci yarısı Osmanlı İmparatorluğu Ekonomisi, 20 yy ilk yarısı Türkiye Cumhuriyeti Ekonomisi, İhracat Yönlenimli Sektörlerde Hanehalkı Gelirleri, Doğal Sünger Endüstrisi İhracatı, Sünger Dalıcılığı Mesleği