Orta Doğu’da Ulus-Devlet, Çoğulcu Kimlik Yapısı ve Jeopolitik Çıkarlar

Authors : Fulya ÖZKAN

Pages : 180-190

Doi:10.25294/auiibfd.880462

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2021-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Orta Doğu’da özellikle Arap Baharı sonrasında yaşanan gelişmeler, ağırlıklı olarak din ya da mezhep savaşları gibi kavramlar bağlamında değerlendirilmiştir. Gelişmelerin Avrupa tarihinde yaklaşık dört yüz yıl önce yaşanmış Otuz Yıl Savaşları’na benzetilerek İslam dini içerisindeki bir iç hesaplaşma zemininde analiz edilmesi, sürecin özellikle ilk yıllarında ağırlıklı olarak tercih edilen bakış açısı olmuştur. Bu makalede Orta Doğu’daki devletlerin din merkezli bakış açısı yerine jeopolitik çıkarları gereği karar verdiği ve dış politikasını şekillendirirken din olgusuna araçsal olarak başvurduğu sonucuna varılmaktadır. Bu çerçevede bölgedeki ulus-devletlerin sürekliliği üzerinde durularak İran, Irak ve Lübnan gibi farklı ülkelerdeki dini grupların kendi içerisindeki ayrışmalara ve çoğulcu yapılarına odaklanılmıştır. İkinci olarak, Mısır ve Suriye gibi ülkelerde dini kimlik ile ön plana çıkan gruplar ile seküler denilebilecek yapılar arasındaki çıkar temelli iş birliği ve iktidar ilişkisi değerlendirilmiştir. Son olarak ise Arap Baharı sonrasında bölgesel politikada ön plana çıkan aktörler arasındaki rekabet, din savaşları ve mezhepsel ayrışmanın ötesine geçilerek sosyo-ekonomik unsurlar ve jeopolitik çıkarlar göz önünde bulundurularak ele alınmıştır.
Keywords : Orta Doğu, Arap Baharı, Mezhepçilik, Din, Jeopolitik