Toplumsal Eşitsizlik ve Dijital Okuryazarlık: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması

Authors : Elif KAYA

Pages : 1-31

Doi:10.53281/kritik.984041

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal eşitsizlik, insanlık tarihi kadar eski bir konu olmakla birlikte toplumsal yapının temel özelliği olarak bütün toplumlarda görülmektedir. Toplumsal eşitsizlik olgusu, kaynaklar, sahiplik ve otorite başta olmak üzere statü ve rolleri belirleyen bir duruma işaret etmektedir. Eşitsizliğin önemli parçalarından biri de eğitim ve okuryazarlıktır. Sosyal tabakalaşmanın önemli ölçütlerinden olan okuryazarlık, bireyin hangi toplumsal grup ve sınıfın içerisinde yer alacağını belirleyen unsurlardandır. Dijitalleşme, bilginin dijital formata yani ses, görüntü, simge ve sembollerin sayısala dönüştürülmesidir. Dijitalleşme bununla birlikte kendi okuryazarlık dönüşümünü de meydana getirmektedir. Dijital okuryazarlık olarak adlandırılan yeni okuryazarlık türü, etkileşim kaynaklı olarak bireyin dijital dünyada var olmasını sağlamaktadır. Dijitalleşme, mevcut yapıların üzerine inşa edildiği için toplumsal alanda birçok olumsuz olguyu da beraberinde taşımıştır. Bu olgulardan biri de eşitsizliğin dijital alanda devam etmesidir. Dijital bölünme, bilgi ve iletişim teknolojilerine erişim, kullanım ve bunları analiz etme noktasında yaşanan eşitsizlikler olarak tanımlanır. Eşitsizliğin kökeninde demografik özelliklerin yanı sıra sosyo- ekonomik ve kültürel değişkenler yer almaktadır. Toplumsal eşitsizlik ve dijital okuryazarlık ilişkisini ortaya koyan bu çalışmada, dijital okuryazarlık olgusu sosyo- ekonomik değişkenler göz önünde bulundurularak dijital yerli olarak adlandırılan sekiz yüz lise öğrencisi üzerinden analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre; sosyo-demografik ve ekonomik özelliklerin teknolojik araç sahipliği ve kullanım amacı açısından farklılaşmalara neden olduğu, katılımcıların teknoloji kullanım amaçları ile dijital okuryazarlık alt boyutları arasında ilişki olduğu bulgulanmıştır. Aynı zamanda öğrencilerin okul türlerinin dijital okuryazarlık alt boyutları ile bağlantılı olduğu ve sosyo-ekonomik yapıların dijital okuryazarlık alt boyutlarında farklılaşmalar oluşturduğu gözlemlenmiştir. Diğer taraftan bireyin yer aldığı tabakanın dijital okuryazarlıkta önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Toplumsal Eşitsizlik, Dijitalleşme, Dijital Bölünme, Dijital Okuryazarlık