İletişim Çalışmalarında Etki Paradigması ve İzleyici Kavramsallaştırması: Anglo-Amerikan Çalışmaların Türkiye`deki Çalışmalara Yansıması

Authors : Zühre Canay Güven, Engin Sarı

Pages : 392-416

Doi:10.53281/kritik.1530883

View : 72 | Download : 85

Publication Date : 2024-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İzleyici kavramsallaştırması iletişim alanının kuruluşunda ve gelişiminde oldukça önemli meselelerden birisidir. Bu çalışmanın konusu iletişim çalışmalarını kuran etki paradigmasındaki izleyici kavramsallaştırmasını Türkiye’deki çalışmalarla kıyaslamalı olarak incelemektir. Türkiye’de yürütülen izleyici araştırmalarının Anglo-Amerikan kitle iletişim araştırmaları ile kesiştiği ve ayrıldığı noktaları ele almayı amaçlayan bu çalışmada 1987-2015 yılları arasında iletişim fakültelerinde gerçekleştirilen lisansüstü tezler ve makaleler literatür taraması yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Anglo-Amerikan kitle iletişim araştırmalarının paradigmatik gelişimi, metodolojik ve teorik konumları ile Türkiye’de gerçekleştirilen izleyici kavramsallaştırması bağlamındaki araştırmaların kesişim noktasında “izleyici”nin etkiye açık olarak tarif edilmesi varken, çalışmaların arka planındaki motivasyonlar, üniversite ve pazar araştırmaları ortaklıkları konusunda farklı yönelimleri olduğu görülmüştür. Önemli bir toplumsal modernleşme aracı olarak Türkiye’de televizyon mecrasının araştırmalarda sıklıkla yer aldığı görülmüş, bu anlayışın sadece televizyonun bir medya olarak gelişimini değil, televizyon temelinde tüm medya ve iletişim araştırmalarının bilimsel yönelimini de belirlediği sonucuna varılmıştır.
Keywords : Etki Paradigması, İzleyici Araştırması, İletişim Çalışmaları