Pamukta Gossypol
Authors : M Said FİDAN, Yüksel BÖLEK, Mustafa OĞLAKÇI, Adem BARDAK
Pages : 93-101
View : 19 | Download : 8
Publication Date : 2017-06-30
Article Type : Review Paper
Abstract :Pamuk tohumu, dünyada protein kaynağı olarak soya fasulyesinden sonra ikinci sırada; yağ üretiminde ise, besinci sırada yer almaktadır. Ancak, pamuk tohumunun gerek protein ve gerekse yağ kaynağı olarak insan ve hayvan beslenmesinde kullanımını tohumun içerdiği gossypol maddesi sınırlandırmaktadır. Gossypol, pamuk (Gossypium spp.) bitkisinde pigment bezelerinde bulunan polifenolik bir bilesiktir. Bu bezelerin çapları 0.01-0.04 mm arasında değismektedir. Pamuk tohumunun gossypol içeriği %0.0 ile %9.0 oranında değisebilmekle birlikte ticari pamuk çesitlerinin tohum gossypol oranı %0.6 ile %2.0 arasında değismektedir. Bu bilesik insan ve monogastrik hayvanlara çok toksik olduğundan dolayı, pamuk unundan yapılan bütün besin ve yem ürünlerinde düsük oranda tutulmak zorundadır. Diğer taraftan, gossypol ve ilgili bilesikler savunma mekanizmasının bir parçası olup bitkiyi böceklere ve muhtemelen bazı hastalıklara karsı da korumaktadırlar. Bu bilesiğin aynı zamanda, antikanserojen, antifungal ve antitümör aktivitesinin yanında tıbbi etkileri ve kısırlastırıcı etkileri de vardır. Bitki ıslahçıları; bitki aksamında yoğun gossypol bezeleri (glands) bulunan ancak tohum iç kısmında (kernel) gossypol bezesi içermeyen genotipler üzerinde çalısmaktadır. Ancak böyle bir özellik (bezesizlik) ile pamuk verimi arasında da ters bir iliski bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Gossypol, Beze, Tohum, Pamuk, Gossypium.Keywords : Gossypol, Beze, Tohum, Pamuk, Gossypium