Alternatif Tahıl: Eskinin Unutulmuş Yeni Bitkisi Tef (Eragrostis tef [Zucc.] Trotter)

Authors : Uğur SARI, İskender TİRYAKİ

Pages : 447-456

Doi:10.18016/ksudobil.328540

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2018-06-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Geçmişten günümüze değişen yaşam ve beslenme alışkanlıkları, günlük diyet içerisinde hazır gıdaların giderek daha fazla yer almasına ve her geçen gün artan sağlık sorunları tüketicilerin zaman içerisinde alternatif bitkisel besin kaynaklarını aramasına neden olmuştur. Süre gelen bu arayışlar, yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesine ve var olan besin kaynaklarının sağlıklı beslenme ve diyet kalite kriterleri açısından tekrar ele alınması sonucunu doğurmuştur. Bu arayışlar aynı zamanda geçmişi çok eskilere dayanmasına karşın, yetiştiriciliğinin farklı nedenlerle terkedildiği ya da halen dünyanın az gelişmiş, çok marjinal alanlarında geleneksel, daha ziyade ilkel tarımsal yöntemler kullanılarak üretimi yapılan bitki tür ve çeşitlerinin tekrar gündeme gelmesine neden olmuştur. Moda-bitkiler olarak da isimlendirilebilecek bu bitkiler basın ve yayın aracılığı ile tüketicilere duyurulmakta ve tüketicilerin bu bitkileri talep etmesine ve yeni pazarların oluşmasına sebep olmaktadır. Dünya genelinde insanların günlük diyetlerinin büyük bir kısmını oluşturan temel bitki tür ve çeşitleri ile kıyaslandığında, tamamen unutulmuş gibi gözüken bu bitki türlerinin yeniden keşfi, bu bitkilerin günümüzde farklı yönleri ile ele alınarak alternatif diyet ürünü olarak piyasadaki yerlerini almalarını sağlamıştır.   Söz konusu moda-bitkilerden biri olan tef ( Eragrostis tef ) Etiyopya’nın doğal bitkisi olarak bölge insanlarının günlük diyetlerinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Bitki son zamanlarda dünyanın farklı bölgelerinde de dengeli beslenme açısından alternatif karbonhidrat kaynağı olarak gösterilmektedir. Yeni bilimsel çalışmalar bitkinin daha fazla tanınmasına ve öneminin giderek artmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, ülkemiz için önemli bir tarımsal potansiyele sahip olabilecek tef bitkisinin birçok yönü ile ele alınarak tanıtılmasını amaçlamaktadır.
Keywords : Tef, diyet, gluten, tahıl, beslenme