Tohum Dış Ticaretinde Rekabet Gücünün Analizi ve Değerlendirilmesi

Authors : Rahmiye Figen CEYLAN, Çağrı BAYRAKTAR, Selma DEMİRTAŞ, Zehra KURT

Pages : 22-34

Doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.472886

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzün dış ticarete açık dünyasında tarımsal faaliyetlerde iç yeterlilik hem üretim hem de tüketim aşamalarında ticaret avantajlarının elde edilmesi ile mümkündür. Ancak, sağlık duyarlılıkları ile birlikte verim artışının da sağlanması gereken mevcut bitkisel üretim düzeninde, tarımsal girdilerde dışa bağımlılığın azaltılmasına özel önem verilmesi gerekmektedir. Önemli bir üretici ülke olan Türkiye’nin tohum dış ticaret açığı 2000’li yılların başından beri azalmaktadır. 2015 yılında Türkiye’nin tohumluk ihracatının ithalatı karşılama oranı % 59 iken, 2016 yılında bu oran daha da yükselmiştir. Bu değişimin, ihracat yapılan ülkelere ve zamana göre analiz edilmesi istenmiştir. Türkiye’nin on ticaret ortağı ülkeye olan tohumluk ihracatı 2000-2017 yılları için oransal değişimler aracılığıyla incelenmiştir. Bu değerlendirme sonrasında, temel ticaret ortaklarından Irak’ın veri yetersizliği nedeniyle dışarıda bırakılmasının ardından, Türkiye’nin 2000-2015 yılları arasında elde ettiği tohum ihracat geliri panel veri analizi aracılığıyla 9 ithalatçı ülke için analiz edilmiştir. Uygulanan yer çekimi modeli analiz sonuçlarına göre, ithalatçı ülkenin kişi başı milli gelir artışı, bu ülkenin nüfus artışı ve Türk Lirası’nın Dolar’a karşı değer kaybı tohum ihracat gelirini artıran etkenler olarak belirmiştir. Ayrıca, Türkiye’de tohum üretim artışı ve ithalatçı ülkenin Avrupa Birliği üyesi olma durumu, Türk tohum ihracat gelirinin dönemler arası farkını pozitif yönde etkilemektedir. Bu hususta önceliğin üretim artışına verilmesi ve tohum üreticilerinin daha fazla desteklenmesine yönelik çalışmalara gerek duyulduğunu belirtmekte fayda vardır.
Keywords : dış ticaret, ihracat geliri, panel veri analizi, yer çekimi modeli, Türkiye, tohum, yer çekimi modeli