17. Yüzyılda Yazılmış Mensur Bir Hikâye Külliyatı: Hezârfen Hüseyin Efendi’nin Câmi’ü’l-Hikâyâtü’l-Hikemiyye ve Letâ’ifü’r-Rivâyâtü’l-‘İşrâkiyye’si

Authors : Halis Aydın

Pages : 1-17

Doi:10.46250/kulturder.1531102

View : 58 | Download : 52

Publication Date : 2024-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :17. yüzyıl Osmanlı tarihinde siyasî, sosyal, ekonomik, kültürel ve askerî alanlarda bir çözülme dönemi olarak adlandırılmaktadır. Devlette durumun böyle olması dönemin kültür ve edebiyatını da etkilemiştir. Nâbî, Nef’î ve Sâbit gibi şairler nazım alanında dönemlerine damga vurmuş, farklı tarzların temsilcisi olmuşlardır. Nazım alanında olduğu gibi nesir alanında da önemli değişiklikler söz konusu olmuştur. Nesir geleneğinde önceki yıllarda görülen yükseliş bu dönemde de sürmüş, eser sayısı ve çeşitlilik artmıştır. Bu dönemde dikkat çeken bir diğer husus ise Nâ’imâ, Kâtip Çelebi, Veysî, Nergisî, Hezârfen Hüseyin Efendi gibi nâsirlerin yetişmesidir. Hezârfen Hüseyin Efendi, 17. yüzyılın önemli şahsiyetlerinden olup hem ansiklopedist hem tarihçi kişiliğe sahip bir devlet adamı olarak göze çarpmaktadır. Kendi döneminde oldukça velûd bir yazar olduğu görülen Hüseyin Efendi, tarihten coğrafyaya, tıptan tasavvufa kadar geniş konular hakkında eserler vermiştir. Bu çalışmada Hezârfen Hüseyin Efendi’nin kaleme almış olduğu ve mensur hikâye özelliği gösteren Câmi’ü’l-hikâyâti’l-hikemiyye ve Letâ’ifü’r-rivâyâti’l-‘işrâkiyye adlı eser tanıtılacaktır. Çalışmada söz konusu eserin şekil, içerik, nüsha tavsifi, hikâyelerin muhtevaları, dil ve anlatım yönünden irdelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Hezârfen Hüseyin Efendi, 17. yüzyıl, mensur hikâye, nesir, tercüme