İstanbul’un Bir Yüzü Romanında Retorik Bir Araç Olarak Güvenilmez Anlatıcı

Authors : Halil Erten

Pages : 53-70

Doi:10.46250/kulturder.1560772

View : 40 | Download : 30

Publication Date : 2024-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern Türk edebiyatının başlangıcından itibaren didaktik sese sahip olan veya sahip olmayan anlatıcıların yer aldığı eleştiri amaçlı ironik veya ironik olmayan eleştirel anlatılarla karşılaşılabilir. Modernist ve postmodernist eleştirel anlatılar güvenilmez anlatıcıya (unreliable narrator) sahip olarak görülebilir ancak İstanbul’un Bir Yüzü romanında görülebildiği gibi güvenilmez anlatıcı (untrustworthy narrator) kullanımı ile ironisini kuran geleneksel gerçekçi romanları gözlemlemek oldukça zordur. Makalenin amacı da bu ayrıksı duruma dikkat çekerek, İstanbul’un Bir Yüzü romanında güvenilmez anlatıcı kullanımını tespit ederek değerlendirmektir. Bu amaçla öncelikle güvenilmez anlatıcı kavramı ve bu kavram çevresindeki farklı fikirlere değinilmiştir. Güvenilmez anlatıcının ne olduğu, nasıl tespit edildiği ve işlevleri üzerine üretilmiş fikirlere yer verilmiştir. Önce güvenilmez anlatıcı konusunun merkezinde yer alan ima edilen yazar kavramı açıklanmış, bu kavram hakkındaki genel kabule olan itiraz ve ekleme dile getirilmiştir. Ardından anlatıcıyı güvenilmez yapan ima edilen yazarın normları ve anlatıcının normları arasındaki mesafe roman içerisindeki örneklerle gösterilmiştir. Son olarak güvenilmez anlatıcı (untrustworthy narrator) kullanımının metin içerisinde oluşturabildiği sorunlar ele alınmış ve bunların İstanbul’un Bir Yüzü romanında nasıl ortaya çıktığı ve kısmen nasıl üstesinden gelindiği gösterilmiştir.
Keywords : güvenilmez anlatıcı, ironi, ima edilen yazar, Refik Halid Karay, İstanbul’un Bir Yüzü