Felatun Bey ile Rakım Efendi ve Primo Türk Çocuğu’nda Yabancılarla Evlilik ve Flört

Authors : Yasir Vural

Pages : 141-155

Doi:10.46250/kulturder.1576232

View : 60 | Download : 49

Publication Date : 2025-03-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat edebiyatında Batı ile ilişkilerde, yanlış Batılılaşmanın eleştirisi yapılmış, çoğu zaman mizahi bir anlatım kullanılmıştır. Bununla birlikte, korunması gereken değerlere dikkat etmek koşuluyla “doğru Batılılaşma” için bir sentez arayışı her zaman sürdürülmüştür. Felatun Bey ile Rakım Efendi romanında bu sentez arayışı, Doğulu erkek-Batılı kadın ilişkisi ile örneklenir. Doğru ve yanlış Batılılaşmanın farklı yönlerine dikkat çekilir. Milli Edebiyat Dönemi’nde ise Batı, bazı değerleri kabul edilmesi gereken ve uygun bir sentezin arandığı muhatap değil, işgalci ve sömürgeci konumundadır. Batı, model olmaktan çıkmış, kurtulunması gereken bir düşmana dönüşmüştür. Yabancılarla evlilik/flört ilişkilerinde de Batı’nın bu yönü öne çıkar. Primo Türk Çocuğu öyküsündeki Türk-İtalyan evliliği de bu yönüyle ele alınır. Bu çalışmada Batılılarla evlilik ve flört ilişkilerinde dönemlerin özelliklerine göre ortaya çıkan farklılaşmayı örneklemek amaçlanmıştır. Tanzimat Dönemi’nin eklektik Batılılaşma anlayışı Felatun Bey ile Rakım Efendi romanıyla, Milli Edebiyat Dönemi’nin düşman Batılı anlayışı “Primo Türk Çocuğu” hikâyesiyle ele alınmıştır. Çalışmanın yöntemi, bu iki eserin biçim unsurları hariç tutularak kişiler ve bu kişiler arası evlilik/flört ilişkileri ekseninde eserlerin Batılılaşma olgusuna bakışını ortaya koymaya dayanmaktadır.
Keywords : Batılılaşma, Türk Edebiyatı, yabancı, Ahmet Mithat Efendi, Ömer Seyfettin