Türkiye’de Mali Af Programlarının Vergi Sistemi Üzerindeki Etkileri

Authors : Ferdi ÇELİKAY, Alpaslan DOĞANKOLLU

Pages : 71-98

Doi:10.26650/mcd2023-1252468

View : 68 | Download : 91

Publication Date : 2023-05-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Ekonomik aktörlerce yerine getirilmeyen yükümlülüklerin bir kısmı ya da tamamı hukuki düzenlemeler aracılığıyla kaldırılabilir. Literatürde mali af olarak anılan bu düzenlemeler, ekonomik aktörlerin karşılaşılacağı yaptırımların kaldırılmasını veya hafifletilmesini ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı, mali af programlarının belirli bir dönemde tahakkuk eden ve tahsil edilen kamu gelirleri üzerinde oluşturduğu etkileri ampirik olarak belirlemektir. Araştırma sürecinde Türkiye’deki 81 il örnekleminde 2004 ile 2020 yılları arasındaki dönem esas alınmıştır. Oluşturulan veri seti aracılığıyla farklı kapsamlarla uygulamaya konulan altı mali affın vergi sistemi üzerindeki etkileri sınanmıştır. Elde edilen bulgulara göre belirli bir dönemdeki mali af programı tahsil ve tahakkuk tutarlarını kısa dönemde pozitif etkilemektedir. Uzun dönemde ise vergi aflarının özellikle tahsil tutarları üzerinde negatif yönlü etkisi vardır. Bunun yanında af programları, vergi uyumunun makro ekonomik ölçekteki göstergelerinden biri olan tahsil-tahakkuk oranını da hem kısa hem de uzun dönemde etkilemektedir. Yine bulgulara göre, tekrar eden vergi afları ile vergi sistemi üzerindeki kısa dönemli genişletici etkiler azalmakta, buna karşılık uzun dönemli negatif etkiler ise artmaktadır. Çalışmada kullanılan yöntem ve elde edilen sonuçlar, mali afların mikro ve makro ölçekteki olumlu ve olumsuz etkilerinin betimlenebilmesine olanak vermektedir. Bu yönüyle çalışma, kısa ve uzun vadede izlenecek politikalar için görgül bir öneri zemini sunmaktadır.
Keywords : Vergi affı, mali af programları, mali yapılandırma, vergi sistemi, panel veri analizi