Sedanter davranış ve bilişsel fonksiyon

Authors : Dursun Alper YILMAZ

Pages : 74-81

Doi:10.35514/mtd.2021.52

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2021-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Sağlıklı ve kaliteli bir yaşamı olumsuz etkileyen risk faktörlerinin başında sedanter davranış/ sedanter yaşam gelmektedir. Sağlığı tehdit eden bir diğer risk faktörü de bilişsel bozukluklardır. Bu işlev bozuklukları kişilerin hayatında sıkça rastlanan demans, alzheimer, hafif kognitif bozukluk olarak kendini gösterebilir. Dünyada ve ülkemizde bilişsel bozukluğu olan kişilerin sayısının artması ile bu iki kavramı birlikte incelemek oldukça önem kazanmıştır. Yüksek sedanter davranış seviyeleri, özellikle yaşlılarda, genel bilişsel işlevlerin azalması ve bilişsel zayıflama ile ilişkilidir. Durum tespiti için gerçekleştirilen nöropsikolojik değerlendirmeler, test edilen düşünce alanına göre kategorize edilebilir. Bu alanlar, bütüncül biliş (örneğin, Mini-Zihinsel Durum Muayenesi), konsantrasyon (bilgiyi hızlı bir şekilde işleme yeteneği), yürütme işlevi (hedefe yönelik başlatma ve izlemeden sorumlu bilişsel mekanizmalar topluluğu), bellek (hedefe yönelik davranışları depolama ve geri getirme yeteneği) ve çalışma belleği (karşılaşılan bilgilerin kısa süreli manipülasyonu) olarak ifade edilebilir. Depresyon, alkol tüketimi, sigara içme alışkanlığı, sosyal mesafe, meslek, uyku bozukluğu ve hastalık öyküsü gibi faktörler sedanter davranışı ortaya çıkarabilir. Tüm bu faktörler bilişsel bozulmaya yol açmaktadır. Mevcut kanıtlar, bilişsel işlevin sedanter aktivite ile ilişkili olduğunu gösterse de bu ilişkinin boyutu hala belirsizliğini korumaktadır.
Keywords : sedanter davranış, bilişsel fonksiyon, bilişsel performans