Sabahattin Ali’nin Hikâyelerinde Bürokrasi ve Memurlar

Authors : Yahya AYDIN, İsa YEĞEN

Pages : 1243-1284

Doi:10.33206/mjss.460040

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-02-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatının önemli öykücülerinden biri olarak kabul edilen Sabahattin Ali, hikâyelerinde genel olarak Anadolu’yu ve Anadolu insanını çeşitli açılardan, toplumsal gerçekçi bir tavır ve derinlemesine bir bakışla ele alır. Bu hikâyelerde şehir, kasaba ve köylerde görev yapan asker ve sivil memurlar; zihniyetleri,  halkla ilişkileri ve olay/durumlar karşısındaki tutum ve davranışları ile mercek altına alınır. Bu öykülerde, modern ya da modernleşme sürecindeki toplumlarda olduğu gibi “jandarma” şiddetin adeta somutlaştığı bir sınıfı temsil eder ve daha çok patrimonyal tip özelliği sergiler. “Sembolik şiddeti” tesis eden bir zümre olarak jandarma ve polisin kendine has işkence, itiraf ve sorgu metotları vardır. Bu memurlar, yazar için bir zihniyeti sorgulamanın aracı olmuşlardır. Gardiyanlar, rüşvet ve irtikâbın kucağına düşmüşken valiler, işgüzar kimselerdir. Kaymakamlar, realiteye ve halka uzaklığı temsil eden tipler olup müddeiumumilerin, idareimaslahatçı olduğu görülür. Doktor ve hastane görevlilerinin yozlaştığı bir düzende diğer memurlar da halka yabancı, acımasız, anlayışsız, kindar, rüşvetçi ve menfaatçidir. Çoğu zaman kendini devletle özdeşleştiren bu memurlar, asıl şahsiyetlerini de kaybetmişlerdir. Bu tutum ve davranışlar, halk üzerinde olumsuz intibalar bırakmış, toplumsal bilinçdışına damga vurmuştur. Böyle bir ortamda Sabahattin Ali öyküleriyle, halka ve insanımıza duyduğu merhameti ve sevgiyi, onların tarafında yer alarak ortaya koyar.
Keywords : Sabahattin Ali, öykü, bürokrasi, memurlar