Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’ne Olası Üyeliğinin Avrasya Politikasına Etkileri

Authors : Mustafa ÖZALP

Pages : 3439-3469

Doi:10.33206/mjss.551341

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2019-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Batı bloğunda Avrupa Konseyi’nin ve Birleşmiş Milletler’in (BM) kurucu üyesidir. Bununla birlikte Türkiye 1952’den beri NATO’ya üye, 1959’dan beri de Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmak yolunda çaba sarf etmektedir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye, Batı bloğu içerisinde birçok teşkilat içerisinde yer almış ve birçok devletle de ittifak çerçevesinde yakın ilişkide bulunmuştur. Türkiye’nin Batı ile bu oranda yakın ilişkide bulunması, gerek Türkiye’nin Batılı devletlerle ilişkilerinin iyileştirilmesinde, gerekse Türkiye’nin sosyoekonomik olarak kalkınmasında istenilen verim ve başarı sağlanamamıştır.   Bu ve benzer sebeplerle Türkiye 90’lı yılların başından ve özellikle de 2000’li yıllardan sonra; kendi coğrafyasının avantajlarını kullanarak; tarihi, dini ve kültürel benzerlikleri çerçevesinde, Orta Asya-Hazar Bölgesinde yaşayan milletlerle pragmatizm çerçevesinde daha yoğun bir ilişki kurmaya başlamıştır. Türkiye’nin yürütmüş olduğu bu çok boyutlu politika, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ile ilişkilerin geliştirilmesine her ne kadar arzu edilen seviyede olmasa da önemli katkıda bulunmuştur. ŞİÖ 8 üyeden oluşmakta ve bu 8 üyenin 5’i, Türkiye’nin soydaş ülkeler olarak gördüğü ve Türklerin anayurdu olarak kabul edilen Avrasya bölgesinde bulunmaktadırlar. Türkiye bulunmuş olduğu coğrafyadan ve tarihi geçmişinden dolayı kendi siyasi, iktisadi ve sosyokültürel kazanımları doğrultusunda daha aktif ve daha çok boyutlu bir politika takip etmeye çalışmaktadır. Bu çerçevede Batı ile işbirliği sürdürülürken, Orta Asya ve Doğu ile ilişkilerin güçlendirilmesi ihmal edilmemelidir. Türkiye Doğu-Batı bloğu içerisinde her hangi bir teşkilatla ilişkilerini geliştirirken, birini diğerine alternatif ve/veya rakip olarak değerlendirmelidir. Bu bağlamda Türkiye’nin ŞİÖ ile olan ilişkilerinin daha ileri seviyelere taşınabilmesi için ŞİÖ içerisinde Türkiye’nin, Türk Cumhuriyetleri ile olan sosyoekonomik ve sosyokültürel birlikteliği ivedilikle pekiştirip güçlendirilmelidir.
Keywords : SİÖ, Ekonomik bütünleşme, askeri birlik, ticaret hacmi, Soğuk Savaş