Türkiye’de Reel Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranlarının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Simetrik ve Asimetrik Yöntemlerle Analiz

Authors : Hüseyin USLU

Pages : 524-556

Doi:10.33206/mjss.1186057

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye’de reel döviz kuru, enflasyon ve faiz oranlarının dış ticaret üzerindeki etkilerini 1970-2021 dönemi yıllık verilerini kullanarak teorik ve uygulamalı olarak simetrik ve asimetrik zaman serileri analiz yöntemleriyle incelemektir. Araştırmada zaman serileri analiz yöntemi kullanılmış olup, serilerin durağanlıkları; yapısal kırılmaya izin veren Zivot ve Andrews insert ignore into journalissuearticles values(1992); ve Lee ve Strazicich insert ignore into journalissuearticles values(2003, 2004); testleriyle incelenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri; Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2008); simetrik, Granger ve Yoon insert ignore into journalissuearticles values(2002); ve Hatemi-J ve Irandoust insert ignore into journalissuearticles values(2012); asimetrik eşbütünleşme yöntemleriyle sınanmıştır. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri; Hacker ve Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2006); simetrik nedensellik, Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2012); asimetrik nedensellik testleriyle araştırılmıştır. Eşbütünleşme analizlerinde; Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2008); yapısal kırılmalı eşbütünleşme testinde sadece ticaret dengesi modelinde yer alan serilerin eşbütünleşme ilişkisine sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Granger ve Yoon insert ignore into journalissuearticles values(2002); asimetrik eşbütünleşme testi, hiçbir modelde saklı eşbütünleşme bulamazken, Hatemi-J ve Irandoust insert ignore into journalissuearticles values(2012); asimetrik eşbütünleşme testi; ihracat modelinde yer alan serilerin negatif bileşenleri arasında eşbütünleşme bulamamış ama ihracat modelindeki serilerin pozitif bileşenleri arasında, ithalat modeli ve ticaret dengesi modelindeki serilerin her iki bileşeni arasında da saklı eşbütünleşme ilişkilerinin var olduğunu göstermiştir. Yapılan analizler sonucunda; Hacker ve Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2006); simetrik nedensellik testinde, ihracattan enflasyon ve dünyadaki kişi başına düşen ortalama reel milli gelire ve faizden ithalata tek yönlü nedensellik ilişkileri bulunmuştur. Hatemi-J insert ignore into journalissuearticles values(2012); asimetrik nedensellik testindeyse; ihracattan faize, ithalattan enflasyon ve dünyadaki kişi başına düşen ortalama reel milli gelire doğru asimetrik nedensellik ilişkileri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Yapılan simetrik ve asimetrik analizler; Türkiye’nin dış ticaret açığı sorununun, sadece nominal kurun yükseltilmesiyle çözülemeyecek kadar kompleks ilişkiler barındırdığını ortaya koymuştur.
Keywords : Reel Döviz Kuru, Enflasyon, Faiz Oranı, Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Testi