Türkiye’de İhracat İthalat ve Döviz Kurunun Yurtiçi Fiyatlar Üzerindeki Etkilerinin İncelemesi

Authors : Kezban Ayran Cihan

Pages : 1284-1298

Doi:10.33206/mjss.1421080

View : 123 | Download : 151

Publication Date : 2024-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz, bu çalışmada, Türkiye’de dış ticaret ve enflasyon arasındaki ilişkiler 2013:01-2022:12 dönemi aylık veriler kapsamında zaman serisi analizi ile incelenmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olarak TÜFE, bağımsız değişkenler olarak ise ihracat, ithalat ve döviz kuru değişkenleri ele alınmıştır. Uzun dönem katsayıların tahmininde alternatif 3 tahminci ile tahminler gerçekleştirilerek en güvenilir sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Hem FMOLS hem DOLS hem de CCR tahmincileri ile model tahmin edildiğinde ithalat ve döviz kuru değişkenlerinin enflasyon üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan ihracat değişkeni için elde edilen sonuçlar incelendiğinde DOLS tahmini sonucunda anlamlı bir etkiye sahip olmadığı, FMOLS ve CCR tahmincileri sonucunda negatif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu durum Türkiye’de yurtiçi tüketici fiyatlarının döviz kuruna duyarlı olduğunu göstermektedir. Döviz kurundaki yükselme ithalatı daha pahalı hale getirmektedir, ancak yurtiçi üretim için aramalı vb. girdilerin ithalat yoluyla sağlanması durumunda döviz kurundaki yükselmeler sadece ithalatı pahalı hale getirmekle kalmayıp yurtiçi ürünlerin fiyatını da pahalı hale getirmektedir. Döviz kurunun enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini azaltabilmek için yurtiçi üretimin ithal girdiye bağımlılığının azaltılması gerekmektedir. Ek olarak CCR modeli tahmin sonucunda ihracatın enflasyon üzerinde negatif bir etkiye sahip olduğunun belirlenmesi görece pahalı olan ithalat karşısında daha fazla yurtiçi üretim ile ihracatın artırılması yoluyla fiyatlar genel düzeyinin düşmesi şeklinde açıklanabilmektedir.
Keywords : Döviz Kuru, Enflasyon, Eşbütünleşme, Türkiye