Türk Kültüründe Eski Türk İnanışlarının Etkisi

Authors : Canan Tanrısever

Pages : 693-706

Doi:10.33206/mjss.1589265

View : 152 | Download : 250

Publication Date : 2025-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Türk inanışlarından biri olan Şamanizm, Asya kökenli, doğa ve ata ruhlarına tapınmayı temel alan eski bir inanç ve öğreti sistemidir. Türkler arasında \\\'kam\\\' adı verilen şamanlar, büyücü, kâhin ve şifacı olarak görev yapmıştır. Kamlık inancının, Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar birçok kültür üzerinde kalıcı etkiler bıraktığı ve İslamiyet sonrasında dahi ritüelleri ile sembollerinin Türk kültüründe varlığını sürdürdüğü anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Eski Türk inanışlarının Türk kültüründeki izleri; gelenekler, mimari, süslemeler ve sanat üzerindeki etkileri bağlamında ele alınmıştır Eski Türk inanışları Türk kültürünün şekillenmesinde önemli bir rol oynamış ve kültürel kimliğin bir parçası olarak günümüze kadar korunmuştur. Ateş üzerinden atlama, kurşun dökme, kına yakma, nazar boncuğu kullanımı ve Nevruz kutlamaları gibi ritüellerin Şamanizm kökenli olduğu kabul edilmektedir. Şamanist semboller, İslamiyet sonrası dönemde kültürel anlamlarını koruyarak halk inançlarına ve tasavvufa entegre edilmiştir. Şamanist öğelerin İslamiyet’le nasıl uyum sağladığı ve modern Türk kültüründeki yansımaları da çalışmanın önemli bir parçasıdır. Mimari eserlerde de Şamanizm’in etkileri gözlemlenir; kümbetler, mezar taşları ve taç kapılardaki çift başlı kartal ile ejder figürleri, Şamanizm kökenli önemli motiflerdir. Hayvan figürleri (kartal, geyik, kurt) ile hayat ağacı motifi, Anadolu sanatında sıklıkla yer bulmuştur. Çalışmada; kullanılan bu motiflerin Anadolu’da hangi eserlerde görüldüğü tablolar halinde sunulmuştur.
Keywords : Şamanizm, Türk kültürü, Şamanizm etkileri, gelenekler, hayvan motifleri, süslemeler