ERKEN BİZANS DÖNEMİNDE KADIN BANİLER VE KÜLTÜREL YAŞAMA ETKİLERİ

Authors : Zeynep ÇAKMAKÇI

Pages : 775-800

Doi:10.18026/cbayarsos.300046

View : 25 | Download : 19

Publication Date : 2017-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Roma İmparatorluğu’ndan devralınan bir geleneğin sürdürülmesine paralel olarak, Bizans dünyasında da aristokrat kökenli ya da saray çevresinden kişilerin içinde yaşadıkları topluma cömertliklerini ve toplum için önemlerini göstermenin en etkili yollarından biri, halkın beğeni ve takdirini kazanacak sanat eserlerinin yapılmasına öncülük etmektir. Bu anlayış Hıristiyanlıkla birlikte yeni anlamlar kazanmış, sanat eserleri, banisinin tanrıya olan güçlü inancını, minnet ya da şükran duygularını ifade etmenin en etkili yollarından biri olarak görülmüştür.     Bizans uygarlığının erken yüzyıllarında kadınların himayesi ya da mali desteğiyle hayata geçirilen eserlerin niteliği, bağışçısının zenginliğine ve toplumdaki statüsüne göre değişir. Bu dönemde kadınlar tarafından desteklenen sanatsal faaliyetler, kiliselere adanan ayin kapları gibi nispeten mütevazı bağışlardan, kadınların taktıklarında tanrısal bir koruma ve merhamet altında olacaklarına inandıkları ziynet eşyalarına kadar çeşitlilik gösterir.  Genellikle Hıristiyan inancının etkisi altında gerçekleşen bu bağışların niteliği,   Anicia Iuliana gibi zengin, nüfuzlu ve imparatorluk ailesine mensup bir prensesin inşa ettirdiği anıtsal boyutlu bir kiliseye kadar varabilmektedir.  Makalemizde Erken Bizans döneminde sanatın kadın hamilerinin bir sanat eserine parasal destek vermesinin nedenleri incelenmekte,  baniliğin kadınların toplumsal ve ekonomik statüsüne katkıları üzerinde durulmaktadır. Günümüze ulaşabilen eserler ışığında dönemin estetik karakterinin belirlenmesinde kadın banilerin tercih ve etkileri de bu makale kapsamında ele alınmaya çalışılan konular arasındadır.   
Keywords : Kadın Baniler, Erken Bizans, Pulkheria, Anicia Iuliana