MODERNLEŞME EKSENİNDE TÜRK ROMANINDA KADIN MERKEZLİ DEĞİŞİM VE FEMİNİST EDEBİYAT KURAMIYLA AHMET MİTHAT EFENDİ’NİN “VAH” İSİMLİ ROMANININ İNCELENMESİ

Authors : Esra SOY

Pages : 77-106

Doi:10.18026/cbayarsos.471588

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat ile başlayan Batılılaşma/modernleşme girişimlerinin ve bu girişimi destekleyici yayınlar yapan gazete ve dergilerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nin sosyal yaşamında büyük değişimler yaşanmış; Cumhuriyet’le birlikte farklı bir boyut kazanacak olan kadın konusu, kadının rolleri ve toplumda kadına yönelik algı ilk kez bu dönemde değişmeye başlamıştır. Batılılaşma/modernleşme girişimlerine paralel olarak kadın-erkek ilişkilerinde giderek artan serbestlik, aile hayatı ve ev düzenindeki değişim de Tanzimat’tan itibaren Türk anlatısının insert ignore into journalissuearticles values(hikâye ve romanın); konuları arasına girmiştir. Romanın bir tür olarak Türk edebiyatında yerleşmesinde önemli payı bulunan Ahmet Mithat Efendi, yüzeysel batılılaşma/modernleşme anlayışının toplum yaşamında ortaya çıkardığı olumsuzluklara insert ignore into journalissuearticles values(çatışma ve gülünçlükler, yapay ve sonradan görme tipler... vs.); ve bunların gündelik hayattaki yansımalarına sıklıkla romanlarında yer vermiştir. Yazarın 1882 yılında neşrettiği Vah adlı romanı, yanlış Batılılaşma sonucunda ortaya çıkan ahlakî dejenerasyonu, kadın-erkek ilişkileri çerçevesinde ve bir kadın kahraman etrafında ele aldığı romanlarından biridir.  Bu makalede Batılılaşma/modernleşme ekseninde Türk romanında kadın merkezli değişime bir örnek olarak Ahmet Mithat Efendi’nin “Vah” adlı romanı insert ignore into journalissuearticles values(vaka, kişi, zaman, mekân ve anlatıcı gibi); roman unsurları ekseninde değerlendirilecek; romanda kadına bakış, kadın meselesinin ele alınışı, kadına yönelik değer ve tanımlamalar gibi konular feminist edebiyat eleştirisi yöntemiyle incelenecektir
Keywords : Ahmet Mithat, kadın, feminist edebiyat eleştirisi, feminizm