Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Eleştirel Düşünme Becerisinin Yeri

Authors : Aslı AVCI AKÇALI, Özgür BAŞ

Pages : 147-166

Doi:10.18026/cbayarsos.1249800

View : 61 | Download : 45

Publication Date : 2023-09-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın temel amacı eleştirel düşünme becerisinin ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında ne düzeyde yer aldığını tespit etmektir. Bu yolla ders kitaplarının niteliğinin iyileştirilmesine yönelik çıkarımlar yapılarak öneriler sunulabilmesi hedeflenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma verileri araştırmacının geliştirmiş olduğu doküman inceleme formu kullanarak toplanmış, betimsel analiz yöntemine dayalı olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma materyalini 2021-2022 eğitim öğretim yılında kullanılmakta olan ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Kitapların üniteler içi etkinlikler ile ölçme-değerlendirme bölümleri ayrı olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ders kitaplarının eleştirel düşünme becerisine dair içeriği hem sınıf seviyesine göre hem de ünite içi etkinlikler ve ölçme-değerlendirme bölümleri arasında farklılık göstermektedir. Eleştirel düşünme etkinliklerinin öğrenme alanlarına göre dağılımı açısından da önemli oransal farklılıkların bulunduğu görülmüştür. Ayrıca ünite içi ve ölçme-değerlendirme bölümlerinde eleştirel düşünme alt becerilerinin desteklenme oranlarında dengesizlikler görülmüş, bazı alt becerilerle ilgili hiçbir içeriğin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Keywords : sosyal bilgiler, üst düzey düşünme, eleştirel düşünme, ders kitabı