Küresel Gıda Güvenliği Riski: Ug99 Kara Pas Irkı

Authors : Kander KOÇ, Kadir AKAN

Pages : 41-49

Doi:10.30708/mantar.624079

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2019-12-26

Article Type : Conference Paper

Abstract :Tüm dünya da buğday insert ignore into journalissuearticles values( Triticium sp.); sürdürülebilir gıda güvenliği için önemli besinler arasında yer almaktadır. Bu nedenle üretimi kritik düzeyde önemlidir. Fungal bir etmen olan kara pas insert ignore into journalissuearticles values( Puccinia graminis f. sp. tritici Erikss. & Henning); hastalığı, buğdayın yaprak, sap ve başaklarında görülmektedir. Hastalık tane ve saman, verim ve kalitesini farklı düzeylerde olumsuz etkilemektedir. Epidemi şartlarında hassas çeşitler de %90’a varan verim kayıplarının oluşabileceği de bilinmektedir. 1999 yılında Ug99 insert ignore into journalissuearticles values(TTKSK); kara pas ırkı belirlenmiştir. Yürütülen reaksiyon test çalışmaları sonucu, test edilen buğday genetik materyallerinin %90’ının bu ırka karşı hassas olduğu belirlenmiştir. Irk nedeniyle oluşabilecek epideminin bir sonucu olarak, dünya buğday üretiminde %19 düzeyinde azalma olabileceği ve 1 milyar kişinin etkilenebileceğine ilişkin senaryonun varlığı bilinmektedir. Küresel gıda güvenliğinin sağlanması için uluslararası araştırma kuruluşları ve muhtemel risk altındaki ülkelerin katılımlarıyla Norman Borlaug öncülüğünde Borlaug Küresel Pas Girişimi insert ignore into journalissuearticles values(Borlaug Global Rust Initiative); oluşturulmuştur. Girişim tarafından yürütülen ve öne çıkan bazı çalışmaları şunlardır. 1); Ug99 kara pas ırkının hareketinin izlenmesi. 2); Ulusal ve uluslararası buğday materyallerinin Kenya ve Etiyopya tarla şartlarında da reaksiyonlarının belirlenmesi. 3); Oluşabilecek zararın en alt düzeye indirilmesi için bitki koruma önerilerinin sunulması. 4); Eğitim çalışmalarıyla insan kaynağı geliştirilmesi. 5); Uluslararası bilgilendirme için çalıştaylar düzenlenmesi olarak, özetlenebilir. Yapılan çalışmalar başta rüzgarla yayılan hastalıklar olmak üzere, benzer hastalıkların kontrolünde model alınarak çözüm üretilmesine katkı sağlayabilir.
Keywords : Buğday Triticium sp, Kara pas Puccinia graminis f sp tritici, varyasyon, gıda güvenliği