SAHTEKÂRLIĞIN TARİHİ: BİLİM+SİYASET=ORYANTALİZM —Musul Kadısı İmam Alizâde’nin Mektubu—

Authors : Dücane CÜNDİOĞLU

Pages : 7-42

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2006-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Jacques Barzun-Henry F. Graff ikilisi tarafından yazılan ve ilk kez 1957 yılında The Modern Researcher adıyla basılan kitabın “First Principles: Research and Report as Historian’s Work” adlı ilk bölümünde kullandıkları bir vesika insert ignore into journalissuearticles values(Musul Kadısı İmam Alizade’nin mektubu);, elinizdeki makalenin kaleme alınmasına sebep olmuştur. Vesikada bir Türk görevlisinin İngiliz Arkeolog Layard’a yazdığı mektuptan bahisle Türklerin istatistik ilminden haberdar olmadıkları anlatılmaktadır. Sözkonusu vesika, Barzun ve Graff ikilisinin yaptıklarına benzer bir amaçla insert ignore into journalissuearticles values(Müslümanların bilimsel zihniyetten ne denli uzak olduklarını göstermek maksadıyla); bundan yüzyirmi küsur yıl önce, 29 Mart 1883’te bu sefer Ernest Renan tarafından Sorbonne’da seçkin bir dinleyici kitlesi önünde aktarılmış ve ertesi gün de insert ignore into journalissuearticles values(30 Mart 1883’te); Journal des Débats’ta yayımlanan konferans metni içerisinde yerini almıştı. Renan, “L’Islamisme et la Science” başlığı altında verdiği bu konferansta, İslâm’ın bilime ve bilimsel faaliyetlere bakışını eleştiriyor, İslâm Dini’nin terakkî ve takâmüle mâni olduğunu, bilimsel gelişmelerin önünü kestiğini, mensuplarını da en nihayet kendilerine acınacak bir hâle düşürdüğünü ‘dünyaya’ ilân ediyordu. Bu yazı, Musul Kadısı İmam Alizade’nin mektubu hakkında yapılan tartışmalara ışık tutmaya ve bağlamından koparılmış bir metnin anlamının art niyetli okumalar aracılığı ile nasıl saptırıldığını göstermeye çalışmaktadır
Keywords : Musul Kadısı, Renan, Namık Kemal, Layard, İslâm ve bilim, oryantalizm, oksidantalizm