Bedî’ İlminde Aks Sanatı veKur’an’dan Örnekler

Authors : Muhammet Vehbi DERELİ

Pages : 9-24

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2014-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir ilim dalı olarak Bedî’, Arap belagatinde kelâmı, lafız ve mana yönünden süsleyip güzelleştirme usûl ve kaidelerini ortaya koyar. Onun incelediği bedî’ sanatlarından biri de aks’tır. Aks, manevî sanatlardan biri kabul edilse de aynı zamanda söz ahengi sağlayan bir sanattır. Bir cümlenin sonunu başa, başını da sona alarak yeni bir cümle oluşturmak şeklinde tanımlanır. Tebdîl olarak da bilinir. Arap belagati ve Türk edebiyatının nazım ve nesrinde geçmekle birlikte nazım olarak kullanımı daha yaygındır. Bu sanatın gelişmesinde Ebû Hilâl el-Askerî, İbn Ebi’l-İsba’ ve el-Kazvînî gibi âlimlerin önemli katkıları olmuştur. Ancak o, özellikle kalb ve tasdîr gibi sanatlarla karıştırılmaktadır. Bedî’ ilminde hâlihazırda isimlendirilmemiş üç farklı kullanımı vardır. Bu türlerin ikisi, Kur’an’da da yer alır. Bundan dolayı bu çalışma, aks sanatını müstakil olarak ele almış, onun türlerine isim önerisinde bulunmuş ve bu türlerin Kur’an’daki örneklerini ortaya koymuştur. Bunu yaparken de Kur’an âyetlerinden yararlanarak, aks sanatını kendisiyle karıştırılan sanatlardan ayırmayı hedeflemiştir
Keywords : Belagat, Bedî İlmi, aks, ses ahengi, Kuran