1954 – 2016 DÖNEMİ TÜRKİYE SINIRAŞAN SULAR POLİTİKASI

Authors : M Murat KÖLE

Pages : 122-133

Doi:10.14781/mcd.291177

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2017-02-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya su rezervinin % 2,5’ini oluşturan tatlı su kaynakları, yerküre üzerinde eşit bir alansal dağılıma sahip değildir. Su, tükenmeyen fakat hidrolojik çevrim sistemi ile mekânsal değişimler gösteren doğal bir kaynaktır. Güncel olarak, tatlı su kaynakları üzerinde hem insanoğlu hem de hidrolojik döngüde gerçekleşen doğal değişimler çift yönlü bir baskı oluşturmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde, su kaynaklarına erişim ve kaynakları yönetebilme yetisi büyük bir önem kazanmıştır. Özellikle, Türkiye’nin içinde bulunduğu coğrafyada su stratejik bir öneme sahiptir. Türkiye Falkenmark Göstergesi’ne göre su baskısı altında olan bir ülkedir. Türkiye kuzey komşularına oranla daha düşük, güney komşularına oranla görece daha yüksek kişi başına düşen su miktarına sahiptir. Bunun yanı sıra yenilenebilir su kaynaklarının dağılımı ülke içerisinde de farklılıklar göstermektedir. Türkiye yenilenebilir su kaynaklarının yaklaşık üçte biri sınıraşan su havzalarında toplanmıştır. Yenilenebilir su potansiyeli yüksek olan havzalar ise ülkenin güneydoğusunda, Orta Doğu coğrafyasının ana su kaynakları olarak yer almaktadır. Türkiye’nin içinde bulunduğu bölgede su, dönemler boyunca ülkeler arasında gerginlik, rekabet ve çatışmalara neden olmuştur.  Gerginlik, rekabet ve çatışmaların engellenmesi için ise kıyıdaşların uyguladıkları hidropolitika belirleyici bir rol üstlenmiştir. Çalışmada, Türkiye’nin sınıraşan sular ile ilgili olarak 1954 – 2016 döneminde izlemiş olduğu hidropolitikanın ana hatları ile ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda, seçili dönem için, Türkiye sınıraşan sular politikasının temel ilkeleri yedi temel grupta toplanmıştır. 
Keywords : Türkiye, su kaynakları, sınıraşan sular, hidropolitik