Mirza Abdürrahim Talibov`un Serüveni / The Adventure of Mirza Abdurrahim Talibov

Authors : Mehdi Genceli

Pages : 153-166

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2015-10-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Mirza Abdürrahim Talıbov insert ignore into journalissuearticles values(1834-1911);, Azerbaycan Türklerinden olup Farsça kaleme aldığı eserleri, İstanbul’da çıkardığı gazete, Rusya ve özellikle İran Türklerinin siyasî hareketlerindeki aktif rolü ile öne çıkmış müessir bir düşünür, etkili bir gazeteci, aynı zamanda da başarılı bir işadamı ve hayırseverdir. Tebriz’de dünyaya gelen Talıbov, hayatının önemli bir bölümünü Çarlık Rusyası sınırları içinde bulunan Dağıstan’da geçirmiş ve burada vefat etmiştir. Hayatının verimli kısmını Çarlık Rusyası sınırları içerisinde geçirmesine rağmen Talıbov, Türk-İslâm âlemiyle bağını hiçbir zaman koparmamış, özellikle İstanbul muhitiyle devamlı yakın temaslarda bulunmuş, Farsça kaleme aldığı eserlerini de yine burada neşrettirmiştir. Dönemin İstanbul matbuatında Mirza Abdürrahim Talıbov hakkında yazılara tesadüf edilmesi, bahsedilen maddî ve manevî bağın neticesi olarak görülebilir. Bu çalışmada Talıbov’un hayatı üzerinde durulmuş, çeşitli kaynaklarda farklı zikredilen, dolayısıyla ihtilaflı olan doğum tarihine açıklık kazandırılmış, hem İran hem de Azerbaycan toplumsal ve felsefî düşüncesindeki konumu, basın ve edebiyat tarihindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Talıbov’un İstanbul’da gizli olarak çıkardığı ve İran basın tarihinin ilk mizah gazetesi kabul edilen Şahseven gazetesi üzerinde de durulmuştur. Ayrıca en çok bilinen ve çoğu İstanbul’da basılan eserleri seçilerek bunlar hakkında bilgi verilmiş, seçilen eserlerin muhtevasından da kısaca bahsedilmiştir.
Keywords : Mirza Abdürrahim Talıbov, Azerbaycan Türkleri, Azerbaycan Edebiyatı, Şahseven