Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Romanlarında Babalar ve “Ödipal Krizlerin Eşiğindeki” Oğullar Üzerine Bir Yorum Denemesi

Authors : Murat KOÇ

Pages : 203-229

Doi:10.16985/mtad.660174

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahmet Hamdi Tanpınar’ın romanlarını zengin kılan bir nokta da, eserlerini tarih, güzel sanatlar, psikoloji başta olmak üzere farklı disiplinlerle beslemesidir. Tanpınar’ın romanları sağlam bir psikolojik yapıya sahiptir. Kahramanların birbirleriyle olan ilişkileri yanında insan-zaman-mekân münasebetini de derin bir psikolojik yapıyla verir. Tanpınar Mahur Beste, Huzur, Sahnenin Dışındakiler romanlarında baba-oğul ilişkisini Sigmund Freud’un “Oeidipus kompleksi” çerçevesinde işler. Behçet Bey ve Yaşar’ın şahsında baskın karaktere sahip babaları tarafından beğenilmeyen, buna bağlı olarak Ödipal krizleri atlatamayan erkek çocukların yaşayabileceği durumları ortaya koyar. İsmail Molla ve Tevfik Bey son derece güçlü karaktere sahip babalardır. Bunun yanında musiki yoluyla eski İstanbul kültürünü hakkıyla taşırlar. Onların oğullarından beklediği kendi hayat tarzı ve anlayışlarını devam ettirmeleridir. Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde ise Tanpınar, Freud’un teorilerini tersine çevirir. Bu romanda oğlu tarafından beğenilmeyen ve bu dairede krizler yaşayan babayla karşılaşırız. Oğlu Ahmet, başta hakiki iş ve çalışma olmak üzere, hayatın temel değerlerine sahip olmayan Hayri İrdal’ı yargılar ve mahkûm eder. O aynı zamanda bütün yaşananların yalan bir dünyadan ibaret olduğunu okuyucuya anlatmak için kurguya dahil edilmiştir. Kısacası Tanpınar’ın dört romanı baba-oğul ilişkisi ve bunların ele alınışı yönünden incelemeye imkân vermektedir. Bu makalede romanlar baba-oğul ilişkisi açısından incelenecek ve bir yorum denemesi yapılacaktır.
Keywords : Ahmet Hamdi Tanpınar, Sigmund Freud, Oeidipus kompleksi, Mahur Beste, Sahnenin Dışındakiler, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü