Osmanlı İmparatorluğu ve Düyûn-ı Umûmiye İdaresi’nin Manyas Gölündeki Nüfuz Mücadelesi (1890-1914)

Authors : Emine Şahin

Pages : 534-553

Doi:10.16985/mtad.1459108

View : 54 | Download : 42

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hüdavendigar vilayetinde bulunan Manyas gölünün seviyesinde zaman içerisinde yaşanan azalma ve suyun çekilmesi boş ve verimli arazilerin ortaya çıkmasına ve dolayısıyla yeni yerleşim alanlarının oluşmasına neden olmuştur. Buna bağlı olarak kırsal yerleşim sahası planlamasında birtakım değişiklikler yaşanmıştır. Osmanlı merkezi idaresi incelemelerde bulunması için Manyas’a heyetler göndererek gölün çevresinde yer alan bataklıkların kurutularak yeni arazilerin oluşturulması amacıyla çalışmalar gerçekleştirmiş ve bölgeden en verimli şekilde yararlanmanın yollarını aramıştır. Ancak göldeki balıkçılığı denetleyen ve vergisini toplayan Düyun-ı Umumiye idaresi, 1890’dan itibaren Osmanlı yetkililerinin bölgedeki çalışmalarına müdahalede bulunmuştur. Gölün ve çevresindeki bataklıkların kurutulmasına karşı çıkarak suyun belirli bir seviyede kalması için bir set inşası yapılması fikrini öne sürmüştür. Nitekim bu set inşasıyla göldeki balıkçılığın artarak devam edeceği ve o nispette balıkçılıktan düzenli vergi alınacağı amaçlanmıştır. Ancak Osmanlı idaresi gölün belirli noktalarına inşa edilecek olan setin su baskınlarına neden olacağı düşüncesiyle bu projeye karşı çıkmıştır. Bu çalışma 19. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı’daki çevresel faktörlerin yerleşim planlaması üzerinde gerçekleştirdiği değişiklikleri incelemektedir. Ayrıca ekonomik bağımlılıkla paralel olarak Batılı devletlerin Osmanlı topraklarındaki etki sahasını ele almaktadır. Manyas gölü ve çevresindeki çalışmalar bağlamında Düyun-ı Umumiye idaresinin Osmanlı’nın iç işlerine yaptığı müdahaleler yine bu çalışmanın konusunu teşkil etmektedir.
Keywords : Bataklık, Manyas, Göl, Düyun-ı Umumiye İdaresi, Balıkçılık