TÜRKİYE’Yİ BEKLEYEN YENİ NESİL GÜMRÜK BİRLİĞİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Authors : T. Mesut Eren

Pages : 199-231

Doi:10.29228/mjes.460

View : 27 | Download : 49

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) 1996 yılından bu yana daha önce örneği görülmemiş bir ekonomik entegrasyon süreci içine girmiştir. Taraflar arasındaki sanayi ürünleri ticareti ile işlenmiş bazı tarım ürünlerini kapsayan bu kısmi gümrük birliği (bundan sonra GB ifadesiyle anılacak olan Türkiye ile AB arasında 1/95 Ortaklık Konseyi Kararı’na dayalı ilişkiyi anlatmaktadır) hem işleyiş hem de kapsam dışı kalan sektörler nedeniyle bazı sorunlar yaratmaktadır. Bu sorunların giderilmesi için güncellenme adı altında bir revizyon yapılması gereği taraflarca kabul edilmiş olmasına rağmen siyasi bazı nedenlerle bu süreç bekletilmektedir. İlişkilerde normalleşme sağlandığında bu konu ilk gündeme gelecek başlık olacaktır. Güncellemeden Türkiye’nin beklentisi GB’nin tarım ürünleri, hizmetler sektörü ve kamu alımlarını içine alacak şekilde genişletilmesidir. Ayrıca, Türkiye’nin serbest ticaret anlaşmaları (STA) üzerinden AB’nin ticaret politikasına uyum konusunda yaşadığı sorunlara çözüm bulunması ve genişleyen sektörel kapsama alanının sağlayacağı ekonomik faydalar da Türkiye’nin beklentileri olarak tanımlanabilir. Bu makalede, AB’nin 2009 sonrası dönemde STA imzalamış olduğu bir çok ülkeyle yaptığı anlaşmalar incelenmiş, AB’nin yeni politika öncelikleri olan Yeşil Mutabakat yükümlülükleri ile birlikte iklim değişikliğiyle mücadele ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri gibi yeni dönemdeki tercih ve önceliklerinin anlaşmaların tümünde yer aldığı görülmüştür. Türkiye ile AB arasındaki GB, güncellenme veya modernize edilme aşamasına geldiğinde AB’nin Türkiye’yi yeni nesil ve çok daha kapsamlı bir anlaşma ile karşı karşıya bırakacağı düşünülmektedir. AB’nin Türkiye’ye de 1995 tarihli Ortaklık Konseyi Kararı’ndan çok daha kapsamlı, yeni koşullar öne süreceği, bu koşulların da kolayca karşılanacak koşullar olmadığı, zaman alan ve yüksek maliyetli bazı yükümlülükler içereceği öngörülmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin hazırlıklarını bu yeni nesil anlaşmaya göre yapması gerektiği hem özel sektör hem de kamu sektörünün bu koşullara uyum ile ilgili çalışmalar yapması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ortaya konulan bu beklenti, yeni anlaşmayı müzakere edecek olan yetkililere yol gösterici olacaktır.
Keywords : Türkiye, Avrupa Birliği, Gümrük Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları, Sürdürülebilir Kalkınma