TÜRKİYE-OECD ÜLKELERİ ARASINDAKİ İMALAT SANAYİSİ YATAY VE DİKEY ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİNİN BELİRLEYİCİLERİ

Authors : Abdullah Bahadır Şaşmaz

Pages : 492-517

Doi:10.14780/muiibd.1403080

View : 233 | Download : 110

Publication Date : 2024-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, 1995-2021 döneminde Türkiye\'nin imalat sanayinin seçilmiş OECD ülkeleriyle endüstri içi ticaretini analiz etmektedir. SITC rev.3 3-basamaklı verileri kullanarak imalat ve alt sektörlerindeki (SITC5, SITC6, SITC7, SITC8) endüstri içi ticareti hesaplanmış, yatay, dikey yüksek ve düşük kaliteli olarak sınıflandırılmıştır. Bulgular dönem içinde genel ve dikey düşük kalite endüstri içi ticaretin arttığını, dikey yüksek kaliteli ticaretin ise düşük kaldığını ortaya koymaktadır. Yatay endüstri içi ticaret SITC6 ve SITC7\'de artmış ancak SITC5 ve SITC8\'de sabit kalmıştır. Ekonometrik modeller ekonomik büyüklüğün dikey yüksek kalite endüstri içi ticareti negatif; toplam, yatay ve dikey düşük kalite endüstri içi ticareti pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Gelir farklılıklarındaki artışın SITC7 endüstri içi ticaretini negatif, SITC8 toplam ve yatay endüstri içi ticaretini pozitif yönde etkilediği, diğer modellerde istatistiki açıdan anlamlı etki yaratmadığı tespit edilmiştir. Ticaret açıklığı artan ülkenin dikey yüksek kalite endüstri içi ticaretinin arttığı, dikey düşük kalite endüstri içi ticaretinin azaldığı görülmektedir. Avrupa Birliği üyeliği, istatistiki açıdan anlamlı endüstri içi ticaret türlerini pozitif; OECD üyeliği imalat sanayi, SITC6 ve SITC8 sektörlerindeki toplam ve dikey düşük kalite endüstri içi ticareti negatif yönde etkilemektedir. Döviz kurundaki artışın istatistiki olarak anlamlı modellerde endüstri içi ticareti azaltmaktadır.
Keywords : Endüstri içi ticaret, yatay endüstri içi ticaret, dikey endüstri içi ticaret, panel veri analizi, imalat sektörü