Some Observations on Islamic Legal Studies in Turkey

Authors : BİLAL AYBAKAN

Pages : 133-162

Doi:10.15370/muifd.73914

View : 205 | Download : 966

Publication Date : 2014-02-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet dönemi akademik İslâm hukuku araştırmaları, Osmanlı Devleti’nin yıkılmasıyla inkıtaya uğrayan taklid, telfik ve ijtihad sürecinin bir şekilde devamıdır. Yetmişlerde ortaya çıkmaya başlayan akademik araştırmalar seksenlerde gelişme gösterip doksanlarda bir yoğunluk kazanmıştır. Fürû fıkıh, Türk pozitif hukukuna paralel olarak kara Avrupası hukuk sistemi formatında üretildi. Usûl-i fıkıh tartışmaları ictihad kavramı üzerinden yürütüldü. Bütün bu yaklaşımlarda, genelde İslâmî araştırmalara özelde İslâm hukuku araştırmalarına damgasını vuran süreklilik ile değişim arasındaki gerilim olmuştur. Aslında herkes değişimi kaçınılmaz görmektedir. Fakat temel soru, kimliği koruyarak değişimin nasıl başarılabileceğidir. Gelenek, İslâmî kimliğin temel bir unsuru olduğundan, hiçkimse radikal bir kopuştan yana değildir. Tabiatiyle geleneğe yaklaşım tarzı ayrışmada belirleyici rol oynamaktadır. Bir yanda geleneğin sadece ruhuna sadık kalmayı yeterli bulan modernist yaklaşımlar vardır. Tabii bu, gelenekten irtibatı koparmak kadar tehlikeli algılanmıştır. Diğer yanda ise gerçek muhtevası açığa çıkarılıp bütün imkânları yeterince tüketilmeden gelenek hakkında olumsuz karar verildiği iddiası var. Teori ile pratik arasındaki karmaşa ve İslâm dünyasının içinde bulunduğu perişan durum mevcut yaklaşım ve iddia sahiplerini konumları hakkında tereddüte sevketmektedir.
Keywords : Türkiye, İslâm hukuku, ictihad, tahric, telfik, Mecelle