Kürsü ve Kitap: V./XI. Yüzyılda Vâizler ve Hadis İlmiyle Münasebetleri

Authors : Hasan CİRİT

Pages : 1-26

Doi:10.15370/maruifd.405062

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: İslâm medeniyetinin V./XI. yüzyılındaki ilmî hareketliliği vâizler üzerinden tespit  etmeyi hedefleyen bu makalede, öncelikle dönemin siyâsî, dinî ve ilmî durumu hakkında  bilgi verilmiş, sonrasında bu asırda resmî ya da gayri resmî olarak vaaz ve hitabet  ile ilgilenen isimler, tarih ve tabakât türü eserlerin yardımıyla belirlenmiştir. Tespit  edilen 69 kişilik bu vâiz-âlim kümesi, ilmî seviyeleri ve haklarında kullanılan unvanlar,  hadis ilmi ile münasebetleri, siyâsî, sosyal ve kültürel hayata etkileri, yaşadıkları coğrafya,  mezhep aidiyetleri ve konu etrafında telif ettikleri eserler açısından tetkik edilmiş,  son olarak vaaz ve hitabet görevlerinin icra edildiği mekanlar hakkında bilgi verilmiştir.  Anlaşıldığı kadarıyla sosyal olarak etraflı bir ilişkiler ağına sahip olan vâizler, o dönemdeki  itikâdî cereyanlarla da hayli ilgilidirler. Bu dönemde yaşayan vâizlerin bazıları  siyâsî erkle temaslarında sorunlar yaşarken, bazıları daha iyi ilişkilere sahiptirler. Vâizlerin  büyük kısmının ise irşâd faaliyeti olarak görülen vaazlarını ilmî bir ciddiyetle icra  ettikleri görülmektedir. V./XI. yüzyılda kaleme alınan vaaz türündeki bazı eserler ise günümüze  ulaşmıştır.
Keywords : Dinî hitabet, vaaz, vâiz, hatip, hadis