Realizmin Realist Bir Eleştirisi Olarak Raymond Aron ve Uluslararası İlişkiler Kuramı

Authors : H Rumeysa Dursun

Pages : 67-85

Doi:10.14782/sbd.2017.66

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2017-10-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale uluslararası ilişkiler teorisyenleri arasında geliştirdiği bakış açısıyla faklı bir yere sahip  olan Raymond Aron’un yaklaşımını tanıtmayı ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 20. yüzyılın önde  gelen Fransız düşünürlerinden olan Aron uluslararası ilişkiler disiplininde genellikle klasik realizmin  teorisyenleri arasında gösterilmektedir. Eserleri yakından incelendiğinde aslında Aron’un klasik  realizmin determinist yapısına yönelik önemli eleştiriler ortaya koyduğu görülmektedir. Makalede  öncelikle realizmin temel kavramları ve argümanları ele alınmıştır. Daha sonra Aron’un neden  realist teori içinde değerlendirildiği ve bu teoriye yönelik eleştirileri incelenmiştir. Sonuç olarak  makale Aron’un klasik realizmin indirgemeci anal izlerinin ötesine geçerek gerçeği tüm yönleriyle  kavramaya çalışan bir yaklaşım ortaya koyduğunu iddia etmektedir. Aron ekonomi teorilerine  benzer bir şekilde uluslararası ilişkilerin genel ve sistematik bir teorisini oluşturmanın mümkün  olmadığını ancak tarihsel-sosyolojik bir perspektifte uluslararası ilişkilerin karmaşık doğasının  anlaşılabileceğini savunmaktadır. Aron, sosyal bilimlerin kanunlara dayanmadığını ve ancak olayları  anlamanın mümkün olduğuna işaret etmektedir. Bu şekilde zıtlıkların ve ikilemlerin ötesine geçmeyi  hedefleyen Aron felsefenin, sosyolojinin ve tarihin metodolojik kazanımları temelinde uluslararası  ilişkiler teorisinin oluşturulabileceğine inanmaktadır. Her şeyden evvel, uluslararası ilişkiler teorisi  “kavramsal analize” dayanmalıdır. Böylece, anahtar kavramları tanımlamak ve sosyolojik olarak  ampirik gerçekleri tasvir etmek gereklidir. Bu nedenle Aron güç çerçevesinde tanımlanan ulusal çıkar  kavramının rasyonel bir tanımının yapılamayacağını savunmuştur. Aron’a göre, güç peşinde koşmayı  dış politikanın tek ve bütüncül hedefi olarak düşünmek aslında bilimsel bir önermeyi değil, ideolojik  bir tercihi yansıtmaktadır. Esasen hiçbir devlet gücü sırf güçlü olmak için istememektedir. Güç aslında  barışa ulaşma, itibar sağlama, ya da bir fikrin yayılması gibi başka bir hedefe ulaşmanın bir aracıdır.  Devletlerin dış politikada takip ettikleri hedeflerin tipolojisini insert ignore into journalissuearticles values(güç-itibar-fikir); geliştiren Aron bu  tipolojiden hareketle stratejik-diplomatik tutumların belirsiz bir yapıya sahip olduğunu öne sürmektedir.  Devletlerin dış politikada farklı hedeflerinin bulunması ulusal çıkar kavramının rasyonel bir tanımının  geliştirilmesine engel olmaktadır. Buna ek olarak, Aron ulusal çıkarın iç politikadan, devlet içindeki  farklı sınıfların beklentilerinden ve siyaset algısından bağımsız bir şekilde tanımlanmasının mümkün  olmadığına işaret etmektedir. Böylelikle, devletlerin aynı siyasal anlayışı benimsediği homojen sistemler  ve devletlerin farklı değerlere, ideolojik tutumlara yöneldiği heterojen sistemler Aron’un realist okula en önemli teorik katkılarından biri olarak değerlendirilebilir. Bu yazıda incelenen Aron’un uluslararası  ilişkiler yaklaşımı klasik realizm teorisyenlerinin analizlerini sorgulayarak daha kapsamlı bir realist  çerçevenin oluşturulmasını sağlamıştır. Esasında Aron’un analizlerini gözden kaçırmak pozitivizm ve  post-pozitivizm arasında köprü kurma fırsatını kaçırmak olarak değerlendirilebilir. Gerçeği tek bir  nedene ve tek bir açıklamaya indirgeyici realist bakış açısını eleştiren Aron böylece uluslararası sistemi  iç ve dış değişkenlerin etkileşimini dikkate alarak incelemenin öncülüğünü yapmıştır. Bu yönüyle Aron,  uluslararası ilişkilerde realist gelenek içinde gerçeği tüm yönleriyle kavramaya çalışan daha derinlikli  bir analiz çerçevesi ortaya koymaktadır.
Keywords : Raymond Aron, Realizm, Uluslararası Sistem, Ulusal Çıkar, Güç, Anarşi