Amerikanlaşmanın Kültürel Boyutu: Diyarbakır Örneği

Authors : Yılmaz Demirhan, Ömer Taylan

Pages : 87-105

Doi:10.14782/sbd.2017.67

View : 20 | Download : 18

Publication Date : 2017-10-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Küreselleşme; bazı yazarlara göre, dünyanın mozaiğini tahrip etme, bazılarına göre ise tahkim etme  özelliğine sahiptir. Bu yazarlar kendi düşüncelerine meşruluk kazandırmak için sistematik bir  paradigma ekseninde argümanlarını ileri sürmüşler. Böylelikle küreselleşme üzerine bilimsel araştırma  ve çalışmalarda farklı kuramlar/yaklaşımlar ortaya çıkmıştır.  Genel bir bakış açısıyla küreselleşme kuramları, üç temel başlık altında ele alınmaktadır. Bunlar  ekonomik, siyasal ve kültürel kuramlardır. Ekonomik kuramlar, neoliberal ekonomik pazarı kutsayan  yaklaşım ile bu pazara eleştirel yaklaşan ve Marxçı bir bakış açısını yansıtan kuram olarak ikiye ayrılır.  Siyasal kuram da ikiye ayrılmaktadır. Bir tarafta liberal yaklaşım, diğer tarafta bu yaklaşıma karşı olan  anti-liberal kuram yer alır. Kültür kuramlarını ise üç yaklaşım şeklinde tasnif edilebiliriz. Birincisi;  kültürel farklılıktır. Bu kurama göre, küreselleşme, sadece yüzeyde meydana gelir ve kültürlerin derin  yapıları ondan etkilenmez. Böylelikle kültürler, sadece küreselleşmeye değil, aynı zamanda başka  kültürlerin etkilerine de büyük ölçüde kapalı olarak varlıklarını sürdürürler. Kısaca onlar her zamanki  gibi olmayı sürdürürler. İkincisi; kültürel karışımdır. Başka bir ifadeyle küresel ve yerelin, yerel ve  küresel kültüre indirgenemeyen bütünleşmesinden ortaya çıkan kültürlerin karışımını vurgular.  Üçüncüsü; kültürel aynılıktır. Bu kuram küreselleşmenin, dünya genelinde artan aynılığa neden olduğu  fikrine dayanır. Bu bakış açısıyla hareket edenler, kültür emperyalizmi, küresel kapitalizm, Batılılaşma,  Amerikanlaşma, McDonaldslaşma ve dünya kültürü gibi oluşumlar üzerine odaklanırlar.  Çalışma, üç kuram insert ignore into journalissuearticles values(ekonomik, siyasal ve kültürel); içerisinden kültürel kurama dayanmaktadır. Kültürel  kuramın da bir alt başlığı ve yaklaşımı olan kültürel aynılık, çalışmanın temel odağını ve kritiğini  oluşturmaktadır. Çünkü çalışmada kültürel aynılık referans alınarak Amerikanlaşma olgusu ortaya  konmaktadır.  Söz konusu Amerikanlaşmanın Diyarbakır özelinde meydana getirdiği etkilerin neler olduğu nitel  araştırma yöntemi kullanılarak belirtilmektedir. Metodoloji olarak nitel araştırma yöntemlerinden  yarı yapılandırılmış görüşme tekniği esas alınmıştır. Örneklem büyüklüğü 10 kişi olarak belirlenmiştir.  Araştırma modeli olarak ise fenomenolojik çözümlemeye dayanmaktadır. Yapılan çalışmanın  sonucunda batı ve tüketim kültürünün bireylere nasıl aktarıldığına ve bu kültürü benimseyen kişilerin  nasıl davrandıklarına ana hatlarıyla yer verilmektedir. Dolayısıyla kültür bağlamında yumuşak gücün  varlığı önem kazandığı görülmektedir. Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda Amerikanlaşma, süreç içerisinde kültürel farklılıkları  ortadan kaldırmakta, tek-biçimli ve hegemonik özelliği olan Amerikan kültürünü inşa etmektedir.  Bu inşa etme fonksiyonu tüketim kültürünü, toplumsal bir formasyon haline getirmektedir. Bu  formasyon sürecinde bireyler, türdeş nitelikler gösteren kimlikler edinerek kendilerini ifade ve ispat  ettiklerine inanırlar. Böylelikle ortada etkin olarak rol oynayan aygıtın batı ve tüketim kültürü olduğu  gözlenmektedir.
Keywords : Amerikanlaşma, Kültür, Tüketim Kültürü, Nitel Araştırma